Open brief aan Nieuwsuur: ontdoe economische groei van zijn ontastbare heiligheid

“Het kritiekloos praten over het al of niet herstellen van ‘de economie’ wekt de indruk dat we hier met een boven iedere kritiek verheven religie te maken hebben.”

Geachte redactie van Nieuwsuur,

Hierbij vraag ik uw aandacht voor de wijze waarop in Nederlandse radio- en televisie nieuwsrubrieken in het algemeen en Nieuwsuur in het bijzonder over de ontwikkeling van ‘de economie’ wordt gesproken. Dat gebeurt meestal met de tweedeling ‘slecht’ en ‘goed’ of niet of wel optreden van ‘herstel’. Goed is dan groei of meer consumptie, en slecht is geen groei of zelfs krimp en minder consumptie.

Open brief aan Nieuwsuur: ontdoe economische groei van zijn ontastbare heiligheid Meer lezen »

Review Monitor Duurzaam Nederland 2014

In november kwam de Monitor Duurzaam Nederland 2014 (MDN) uit, de derde versie, na die van 2009 en 2011. De Monitor geeft via een groot aantal indicatoren weer hoe het er in Nederland voor staat met de kwaliteit van leven. Het gaat niet alleen om de stand van zaken ‘hier en nu’, maar ook om de vraag of we niet zóveel hulpbronnen gebruiken om die kwaliteit van leven te kunnen waarborgen, dat toekomstige generaties of mensen elders daar de dupe van zijn.

Bij de hulpbronnen wordt niet alleen gekeken naar natuurlijk kapitaal (grondstoffen, klimaat, enz), maar ook naar sociaal, menselijk en economisch kapitaal. In de eigenlijke Monitor gaat het dus om ‘hier en nu’, om ‘later’ en om ‘elders’. In het volgende hoofdstuk worden de indicatoren nogmaals, en in wat meer detail, bekeken, onderverdeeld per domein (bijv. gezondheid of klimaat en energie). In het laatste hoofdstuk worden indicatoren bekeken voor ‘groene groei’, waarbij vooral de vraag is of er sprake is van relatieve of absolute ontkoppeling van die indicatoren t.o.v. het Bruto Binnenlands Product (BBP): als het BBP stijgt, gaat de milieudruk dan relatief minder omhoog (relatieve ontkoppeling), of daalt hij zelfs (absolute ontkoppeling)?  …

Review Monitor Duurzaam Nederland 2014 Meer lezen »

De wereld in 2015

Wi2015_ipadIn ‘The World in 2015’ voorspelt The Economist dat lange, hectische werkdagen in dit nieuwe jaar helemaal uit de mode raken. “Druk-druk-druk?” Nee, de overvolle agenda is in 2015 niet meer iets om mee te koketteren. Juist een opmerking als “ik heb als een blok geslapen” zal het vanaf nu goed doen.

Werk verliest langzaamaan iets van zijn sublieme status; het vermogen om tijd vrij te maken voor rust, hobby en sociale contacten wint in aanzien. Maar The Economist heeft zich alsnog niet uit het eigen moeras weten los te maken. …

De wereld in 2015 Meer lezen »

De onzichtbare hand zichtbaar maken – markten in de circulaire economie

Lezing van John Huige bij de Circular Economy Hotspot van de Dutch Design Week 2014.

De visie op de circulaire economie heeft af en toe trekken van een panacee, een wondermiddel om de economie en het milieu uit het slop te halen. Als alles maar circulair gaat, dan komt het wel goed. Ik maak daar wat kritische kanttekeningen bij aan de hand van de ideevorming over markten en marktmacht. Hoe beïnvloedt dat de verdere ideevorming over de circulaire economie? En wat is de mogelijke rol van de creatieve industrie daarbij? …

De onzichtbare hand zichtbaar maken – markten in de circulaire economie Meer lezen »

Woe 19 november: De Grote Transitie Utrecht

Woensdag 19 november organiseert Platform DSE met Stichting Aarde en Milieucentrum Utrecht het symposium ‘De Grote Transitie Utrecht‘. Experts, bewoners en doeners bekijken samen hoe een bloeiende, regionale economie kan worden gerealiseerd. Met welke middelen kan de regio Utrecht het oude systeem links laten liggen en zelf de randvoorwaarden voor een duurzame toekomst scheppen? …

Woe 19 november: De Grote Transitie Utrecht Meer lezen »

Een @nder Soort Geld

Boekbespreking: Een @nder Soort Geld.Een @nder Soort Geld
ISBN 978 90 6224 531 4
paperback 352 pagina’s

Het eerste dat je aan de binnenzijde van de kaft van het boek Een @ander Soort Geld leest is “Hoe werkt een doorgeefboek?” Dit maakt direct duidelijk dat we niet met het meest gangbare uitgeversconcept te maken hebben. Het is in meer opzichten een interessant boek. Als je begint te lezen, merk je dat vanzelf.

Heel af en toe komt er een boek uit over geld waarin de koppeling wordt gemaakt tussen onze monetaire economie en de structurele misstanden in de wereld. Dit is zo’n boek. En het wordt nog beter, …

Een @nder Soort Geld Meer lezen »

Goudzwaard School of Fair and Green Economics

Bob GoudzwaardDe ‘Goudzwaard School of Fair and Green Economics’ is een initiatief van het Platform Duurzame en Solidaire Economie dat zich richt op duurzaam en sociaal economie-onderwijs van basisschool tot universiteit.

Onderwijs, op elk niveau, speelt een cruciale rol bij het bereiken van een duurzame toekomst. Met het oog op deze duurzame toekomst, daagt de ‘Goudzwaard School of Green en Fair Economics’ hoogleraren, docenten, studenten en leerlingen uit om de economie te herdenken (Rethinking Economics) en opzoek te gaan naar antwoorden op vragen als: Moet een economie wel altijd groeien? Hoe ziet een economie eruit die streeft naar een menswaardig bestaan voor iedereen, nu en later? Hoe voorkomen we milieuvervuiling, uitputting van grond-stofvoorraden, het uitkleden van arbeidsrechten en een toenemende kloof tussen arm en rijk?

De Goudzwaardschool helpt daarbij. Ze deelt haar kennis op het gebied van een duurzame en solidaire economie, organiseert expertmeeting, help studenten bij het formuleren van onderzoeksvragen, verzorgt docententrainingen en ontwikkelt educatief materiaal.

Meer informatie: Goudzwaard School of Fair and Green Economics (26 aug 2014). U kunt eventueel ook contact opnemen met Esther Somers

Goudzwaard School of Fair and Green Economics Meer lezen »

Degrowth-conferentie Leipzig, 2-6 september 2014

Van 2 tot 6 september vond in Leipzig een grote conferentie over ‘degrowth’ plaats, over de onmogelijkheid voor de economieën in het Noorden om nog verder te groeien, en over hoe een goed leven op bescheidener voet mogelijk is. Vanuit het Platform DSE bezochten Willem Hoogendijk, Leida Rijnhout en Gerrit Stegehuis de conferentie. Laatstgenoemde schreef een verslag.

Degrowth-conferentie Leipzig, 2-6 september 2014 Meer lezen »

De Gebruikswaarde Economie (interview met Lou Keune)

De eerste editie van Het Potentieel is gepubliceerd, met een uitgebreid interview met Lou Keune.

Leven we in een tijd van crisis?

Dat vind ik een moeilijke vraag. Het gaat erom wat je bedoelt met crisis. De huidige economische manier van denken richt zich maar op een aantal aspecten van die crisis. We kijken te vaak alleen maar naar Nederland en alleen maar naar de economische cijfers van groei of krimp en werkloosheid. Deze problemen wil ik niet veronachtzamen. Werkloosheid is een enorm drama voor mensen. Het groeit nu met tienduizenden per week. Maar als je alleen naar het BBP en de werkloosheid in Nederland kijkt, dan lijkt het alsof we alleen de laatste jaren in een crisis terecht komen.

Ik vind zelf dat we hier in Nederland al heel lang in een crisis zitten.

Lees het hele interview met Lou Keune.

De Gebruikswaarde Economie (interview met Lou Keune) Meer lezen »

Tewerkstelling opmaat andere economie?

Uit de kranten begreep ik dat de Eritreeërs hierheen komen omdat er in hun land een soort levenslange sociale dienstplicht is. Hé, dacht ik, dat zou hier ook wel nuttig zijn! Voordat iedereen over mij heen valt: ik denk dan eerder aan de situatie in Papoea- en Indianenstammen waarvan de leden nog weten dat ze alleen sàmen kunnen overleven en iets kunnen bereiken. Dus geen streng en onaardig regime nodig hebben om samen te werken. Om, indien nodig, voor elkaars’ huizen en gezinnen te zorgen, om samen op jacht te gaan en de moestuinen te onderhouden. Hadden onze eigen voorouders in hun Europese dorpen niet dezelfde leefwijze? Zoals nòg op vele plaatsen in de wereld waar de individualisering niet ten koste is gegaan van de zorg voor het algemeen belang?

Tewerkstelling opmaat andere economie? Meer lezen »

Waarom het economisch onderwijs aan een update toe is

Oikonomos is een korte film (30 minuten) van Ingrid Rieser en Marta Petterson over de groeiende beweging voor nieuw economieonderwijs. Sinds de crisis is pijnlijk duidelijk dat de economische theorieën en modellen van weleer niet meer aansluiten op de realiteit. Economen en beleidsmakers blijven echter de oude dogma’s hanteren en verdiepen op die manier de crisis.

Oikonomos geeft een overzicht van de belangrijkste problemen van en kritieken op mainstream neoklassieke economie en toont het verzet daartegen. Deze beweging wil economieonderwijs diverser (pluralistischer) maken, aangepast aan de post-crisissamenleving en in overeenstemming gebracht met de echte wereld.

Platform DSE is betrokken in de oprichting van de Goudzwaard School for Fair and Green Economics, die hetzelfde doel dient in Nederland.

Waarom het economisch onderwijs aan een update toe is Meer lezen »

Piketty plaatst de natuur in een ongelijke positie

Preview artikel John in Friesch DagbladThomas Pikettys boek Capital in the twenty-first century levert belangrijke nieuwe inzichten over de werking van kapitalistische economieën. Maar door verwaarlozing van de natuur als kapitaalfactor laat hij kansen liggen om boven het kapitalisme uit te stijgen. In dit artikel bekijkt John Huige het kapitaalbegrip dat Piketty hanteert en beschouwt hoe natuurlijk kapitaal hier een plek in zou kunnen en moeten hebben. Een verkorte versie is verschenen op duurzaamnieuws.nl en in het Friesch Dagblad van 22 juli 2014.

Het fundamentele economisch debat is weer terug van weggeweest. Ging het vele jaren lang over varianten van het neoliberalisme en neoklassieken en recenter nog om de roep voor de terugkeer van master Keynes [1]; nu staat de machtspositie van het kapitaal weer centraal en de gevolgen die de kapitalistische dynamiek heeft voor de maatschappelijke verhoudingen. Wat de financiële crisis van 2007 en de reële crisis van de jaren daarna niet vermocht is nu door het boek van Piketty [2] eensklaps weer ‘hot’. De heftigheid van sommige reacties geeft aan dat hij een punt heeft. Door de grote nadruk in het boek van Piketty op vermogensconcentratie en de nefaste gevolgen voor de maatschappij wordt te snel voorbij gegaan aan de steeds verslechterende positie van een belangrijk onderdeel van Piketty’s kapitaalbegrip: het natuurlijk kapitaal.

Piketty plaatst de natuur in een ongelijke positie Meer lezen »