De solidariteit van een groener belastingstelsel

Het huidige economische systeem leidt tot een steeds groter wordende sociale, financiële en ecologische schuldenlast. De overheid kan dat inperken door middel van de belastingen die zij heft. Bijvoorbeeld door ‘fiscale vergroening’, een relatieve verschuiving van belastingdruk van arbeid naar het grondstofverbruik en de vervuiling die optreedt bij productie en consumptie. De ene kant van deze ‘tax shift’, het heffen van groene belastingen, kwam in deel I aan de orde. Vandaag, op de Dag van de Arbeid, richten wij ons op de andere kant: arbeid en inkomen. Centraal staat de vraag hoe de lasten en lusten van fiscale vergroening eerlijk kunnen worden verdeeld.

In deel I van onze serie braken wij een lans voor het idee van een belasting op ‘onttrokken waarde’ – in plaats van op belasting op toegevoegde waarde (btw). Dat deden wij aan de hand van het recente rapport van Ex’Tax, ‘New Era, New Plan’. Daarbij constateerden wij dat die studie er niet in is geslaagd om een overtuigende vergroening te ontwerpen. In de opzet van Ex’Tax is ‘vergroening’ niet (goed) gedefinieerd waardoor de voorstellen slechts geselecteerd zijn op haalbaarheid, niet op milieuvoordeel. Maar ook aan de andere kant van de vergelijking (arbeid ontlasten) hebben de auteurs de definities niet op orde. Regelmatig worden consument en burger door elkaar gehaald. Dat kan leiden tot negatieve gevolgen voor de koopkracht van minima. Fiscale vergroening dient rekening te houden met de verdeling van de lusten en de lasten van een dergelijke belastinghervorming.

De solidariteit van een groener belastingstelsel Meer lezen »

‘De economie’ is een gevaarlijk geloof geworden

We moeten toe naar een economie die dienstbaar is aan een wijze van produceren en dienst verlenen die in overeenstemming is met lokale en mondiale sociale en ecologische doelstellingen.

Economie is zowel de aanduiding van een wetenschap als van dat deel van de sociale werkelijkheid, waarin transacties tussen mensen voornamelijk in geld worden uitgedrukt. Economen onderzoeken die werkelijkheid. Ze beperken zich daarbij echter niet tot het weergeven van de economische werkelijkheid, aldus Egbert Tellegen op Joop.nl.

‘De economie’ is een gevaarlijk geloof geworden Meer lezen »

Divesteren, urgent agendapunt

posterdivestHeb je het al wel eens aangekaart? Bijvoorbeeld op je werk, aan de universiteit, richting je bank, verzekeraar of pensioenfonds, of gewoon thuis aan de keukentafel? Eigenlijk moeten we nu overal die cruciale vraag stellen: in hoeverre steunen we nog de fossiele energie-bedrijven? Want daar moet nu echt een einde aan komen, door hun aandelen te verkopen en dus te divesteren, zoals dat heet. Ik leg graag uit waarom dat hard nodig is. En met de bijgeleverde poster kun je het punt makkelijk op een of meer agenda’s zetten.

Divesteren, urgent agendapunt Meer lezen »

“Het is toch waar” – Over bankers en crashes

Het boek van Joris Luijendijk (Uitgeverij Atlas Contact 2015) over de bankiers van de Londense City is zeer positief ontvangen. Terecht, het is een uitstekend voorbeeld van hoe een antropoloog een hem tot dan wildvreemde en primitieve bevolkingsgroep weet te onderzoeken, en daarvan helder verslag te doen.

Antropoloog? Ja zeker, Luyendijk heeft antropologie gestudeerd, en dat is te merken in zijn onderzoek. Wildvreemd? Inderdaad, hij valt van de ene verbazing in de anderen. Primitief? O ja, zeker. De inboorlingen van de City zijn eigenlijk zeer beperkte mensen, helemaal gefocusseerd op één doel: overleven in de jungle van de moderne volledig gemondialiseerde financiële wereld, liefst met een buitensporig inkomen.

Lees dit stuk van Lou Keune verder op globalinfo.nl

“Het is toch waar” – Over bankers en crashes Meer lezen »

Reactie in Trouw: TTIP bedreigt de democratie

Het artikel in de Verdieping (Trouw) over TTIP, het geplande vrijhandelsakkoord tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten (24 maart) schetst een beeld van emotionele tegenstanders die met allerlei schrikbeelden komen en misschien wel betaald worden door Rusland, terwijl de rationele voorstanders er alleen nog niet in slagen de onmiskenbare voordelen goed over het voetlicht te brengen. Laat ik eens proberen, rationeel en onbetaald, aan te geven waarom TTIP er niet moet komen.

Update: VVD-Kamerlid Fred Teeven heeft naar aanleiding van de reactie van Gerrit Stegehuis Kamervragen gesteld [27-3-2015] en daarop antwoorden gekregen van minister Ploumen [20-4-2015].

Reactie in Trouw: TTIP bedreigt de democratie Meer lezen »

Ex’Tax: grondstoffen en ecologie uit zicht geraakt in studie fiscale vergroening

De studie ‘New Era. New Plan’ van Ex’Tax gonst in beleidskringen als uitwerking van één van de belangrijkste voorstellen voor verduurzaming van de economie. De aandacht die Ex’Tax weet te genereren voor fiscale vergroening verdient alle lof. Het rapport stelt echter teleur. De ‘vergroening’ wordt grotendeels geregeld via de BTW, belasting op toegevoegde waarde. Dat voorstel is nieuw noch vernieuwend. Het staat zelfs haaks op het oorspronkelijke idee van Ex’Tax: het heffen van belasting op ‘onttrokken waarde’. Platform DSE pleit ervoor deze misser te herstellen en in te zetten op een echt vergroenend belastingstelsel. Deel 1 van een serie over groene belastingen.

Op 27 november 2014 verscheen ‘New Era. New Plan. Fiscal reforms for an inclusive, circular economy’, het rapport van The Ex’Ta Project over vergroening van het belastingstelsel waar reikhalzend naar werd uitgezien. Zulke ‘fiscale vergroening’ wordt gezien als een probaat middel om de economie te verduurzamen. Het betreft een uitruil van belasting op arbeid (nu te hoog) tegen belasting op consumptie en vervuiling (nu te laag). Door arbeid goedkoper te maken en grondstoffengebruik duurder, wenden we vanzelf de steven naar een economie die meer op creativiteit en dienstverlening draait en minder op de verkoop van verspillende en vervuilende producten. …

Ex’Tax: grondstoffen en ecologie uit zicht geraakt in studie fiscale vergroening Meer lezen »

Nieuwe Drachme als uitweg voor de Griekse crisis?

Roepen dat Griekenland uit de Euro moet is roekeloos, schrijven platformleden Martijn Jeroen van der Linden en John Huige op duurzaamnieuws.nl. Het is niet solidair met de Grieken en gevaarlijk omdat de psychologische en economische effecten niet te overzien zijn. Voor de positie van de EU zou het rampzalig zijn. Bovendien is een exit verdrag technisch niet geregeld. Meer lenen en meer bezuinigen door Griekenland is echter ook geen optie. Onder het strenge regime van de trojka is veel te weinig vooruitgang geboekt. Griekenland kan geen kant op: het land is monetair failliet. 

Daarmee houdt het land natuurlijk niet op te bestaan; het moet hoe dan ook verder. Hoe, is dan de hamvraag. Een Nieuwe Drachme, die een leven leidt naast de Euro, zou een uitweg kunnen bieden.

Lees verder op duurzaamnieuws.nl

Nieuwe Drachme als uitweg voor de Griekse crisis? Meer lezen »

De maatschappelijke kosten en baten van windmolens

Cover BM WindmolensIn oktober 2014 ontstond er nogal wat commotie rondom het rapport ‘MKBA Windenergie binnen de 12-mijlszone’ dat was opgesteld in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. De maatschappelijke kosten van het aanleggen van windmolenparken werd beraamd op een slordige vijf miljard euro. Koren op de molen van de klimaatsceptici van de VVD en andere tegenstanders van schone energie – maar anderen gaven stevige kritiek op het onderzoekswerk dat achter de MKBA zit.

Bram Meulenbeld schreef in samenwerking met Lou Keune en Gerrit Stegehuis een uitgebreide review van de studie. Naast concrete missers in de studie te benoemen, constateert Meulenbeld dat de opzet van dit type MKBA voorbij gaat aan talrijke mens- en natuurwaarden, waardoor bepaalde geldwaarden veel te sterk tot uitdrukking komen.

Er is dus niet alleen veel af te dingen op de conclusies van de MKBA-studie, maar ook op het economisch instrumentarium dat zulk soort rapporten en conclusies oplevert, waarin een onnodig negatieve kijk op de transitie tot een duurzamere energievoorziening ontstaat.

Open de review (PDF)

De maatschappelijke kosten en baten van windmolens Meer lezen »

E-book ‘Ivania Brooks Torres 1973-2006’

IvaniaCoverLou Keune beschrijft het leven van Ivania Brooks Torres, een jonge vrouw uit Managua, Nicaragua. Ivania werd 33 jaar oud. Met haar dood kwam een einde aan een voortdurende strijd om bestaansmiddelen voor haar en haar vijf kinderen. Zij had van alles geprobeerd, een winkeltje, naaien, eten verkopen, werken in een viskraam, huishoudelijke hulp, en ook prostitutie. Wanhopig werd zij ervan, toch steeds weer opnieuw aanpakken. Uiteindelijk werd zij doodziek waarschijnlijk als gevolg van AIDS. Haar kinderen, de oudste zestien jaar, de jongste twee jaar, bleven alleen achter en stonden er vanaf toen alleen voor. …

E-book ‘Ivania Brooks Torres 1973-2006’ Meer lezen »

Geldschepping: burgerinitiatief maakt furore, debat op Follow The Money

De cast van De Verleiders is bij de research voor het recentste stuk Door de bank genomen in een groeiende staat van ontsteltenis geraakt over het functioneren van het bankwezen – en over de geldschepping in het bijzonder. Private banken maken geld door gewoon maar wat getallen in de computer in te voeren. Dat privilege leidt tot een cowboyeconomie waarin alles mogelijk lijkt, totdat de economie het woekerende geld niet blijkt te kunnen bijbenen en de soufflé leegloopt. De Verleiders sloegen de handen ineen met stichting Ons Geld en startten een burgerinitiatief, waarbij de benodigde 40.000 handtekeningen in twee dagen tijd binnen waren, onder andere dankzij aandacht in De Wereld Draait Door (13-01).

Ook Platform DSE ziet in deze private geldschepping een bedreiging voor de stabiliteit en duurzaamheid van de economie en roert zich hier al jaren om. Platformlid Martijn van der Linden reageerde op een column van Robin Fransman dat werd gepubliceerd op de website Follow The Money. Via de link is het stuk van Fransman, dat hij schreef als open brief aan de cast van De Verleiders, eenvoudig vindbaar. Na Martijns brief publiceerde FTM een weerwoord van Fransman.

Geldschepping: burgerinitiatief maakt furore, debat op Follow The Money Meer lezen »

TTIP: Waarom het geen goed idee is

Gerrit Stegehuis

Sinds juli 2013 onderhandelen de EU en de Verenigde Staten over een vrijhandelsakkoord, het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). Doel van het verdrag is niet zozeer het verlagen van wederzijdse importtarieven, want die zijn al laag, maar vooral het terugdringen van andere barrières voor de handel. Als producten in EU en VS aan dezelfde regels moeten voldoen, wordt de productie goedkoper, stimuleert dat de handel, en levert dat banen en geld op, is het idee. Dit artikel laat eerst zien dat de vermeende voordelen van TTIP twijfelachtig zijn, en vervolgens vooral hoezeer de politiek zichzelf buitenspel dreigt te zetten bij en na de aanvaarding van het verdrag. Tenslotte wordt in het algemeen de vraag opgeworpen of zoveel mogelijk handel een doel is om na te streven.  …

TTIP: Waarom het geen goed idee is Meer lezen »