Verdieping

Langere artikelen van leden van Platform DSE die geen ‘officiële publicatie’ zijn

In Memoriam Willem Hoogendijk

classroom-1699745_640Op 5 september 2023 is hij overleden, de opmerkelijk actieve en creatieve actievoerder Willem Hoogendijk. Als jurist was hij vooral actief op het gebied van economie en milieu. Hij werd 90 jaar. En hij meldde o.a. dit nog in zijn laatste e-mails op 23 augustus aan de groep rond het Platform Duurzame en Solidaire Economie:

 “In plaats van koffie leuten op de terrasjes zullen we moeten moestuinen, repareren, hergebruiken, leren doen met wat er is. Buurt mobiliteit, buurt bouwen, buurt energie opwekken, handen uit de mouwen weer. De nieuwe welvaart. Geheel andere want sobere levensstijl, maar wel met veel meer convivialiteit. We moeten weer gemeenschapsmensen worden. Zoals ook Omtzigt wil. Die echter klimaatmager is…”

Marktfalen: gesneuveld in de klimaatoorlog

Deze bijdrage van John Huige verscheen het tijdschrift Loving Geopolitics, dat in zijn tweede nummer de geopolitieke situatie vanuit het jaar 2032 bekeek.

classroom-1699745_640In oktober 2032 ging, na jarenlange dominantie van Amerikaanse en Chinese orthodoxe economen, de Nobelprijs voor de economie onder grote waardering weer naar een Europeaan. Het betreft de politiek econoom Hugo Johnsen die vanaf de vroege jaren 20 een serie artikelen scheef over systemisch marktfalen in relatie tot het uiterst moeizame transitieproces naar hernieuwbare energie. Een proces dat sterk beïnvloed werd door de Oekraïneoorlog. In het kort kan de situatie ten tijde van de publicatie van zijn artikelen als volgt omschreven worden:

Naar een bibliotheek over economische systemen

classroom-1699745_640De aandacht voor de onderwerpen waar het Platform Duurzame en Solidaire Economie zich traditioneel mee bezighoudt, neemt duidelijk toe. Maar het zoeken naar een antwoord op de vraag wat voor samenleving ‘wij’ dan willen, wordt geholpen met een grondige analyse van de systemische kenmerken van onze huidige samenleving. Een bibliotheek over systemische onderwerpen kan daarbij een nuttig startpunt zijn.

De Bibliotheek Systemische Verandering is hier te vinden. …

Zijn de boeren wel aan het goede adres?

classroom-1699745_640Vele jaren nam ik in de jaren ’80 van de vorige eeuw deel aan het Kritisch Landbouw Beraad van gewone boeren met velden vol aardappelen en stallen vol varkens. Zij wilden het duurzamer doen, tegen een normaal inkomen. Een lid, Krelis, vertelde. Hij had 80 koeien. Komt de man van de bank langs. “Krelis, je moet echt naar de 120, wil je het volhouden.” Nieuwe lening, stal erbij. Rente en aflossing noopten tot extra productie. Twee jaar later: “Krelis, je moet nu heus naar de 160.” Nieuwe lening, stal uitgebreid. Die bankman moet je niet zien als een kwade opjager, hij had het beste voor met Krelis.

Wanneer is de eerste Grote Footprint-herdenking, in 2162?

Leren van de slavernijgeschiedenis!

Indrukwekkend was weer de grote slavernij-herdenking op 1 juli in Amsterdam, uitgezonden op NPO 1. Ik ben onder de indruk van de goede woorden, de mooie beelden, de indringende zang en natuurlijk ook het nu algemeen onderkennen van de vreselijke geschiedenis die onze voorouders honderden jaren hebben veroorzaakt. Met ongekend leed en andere negatieve gevolgen, tot op de dag van vandaag; de doorwerking zoals het terecht werd genoemd.

Monitor Brede Welvaart 2022: Problemen vooral bij ‘later’ en ‘elders’

classroom-1699745_640Woensdag 18 mei verscheen al weer de vijfde editie van de Monitor Brede Welvaart (MBW), met opnieuw ook de rapportage over de voortgang die Nederland maakt bij het behalen van de Sustainable Development Goals (SDGs). De Monitor geeft door middel van een groot aantal indicatoren weer hoe het met ‘ons’ gaat op allerlei terreinen. Zoals gebruikelijk zijn de indicatoren opgedeeld in de rubrieken ‘hier en nu’ (hoe gaat het met de Nederlanders), ‘later’ (welke gevolgen heeft wat wij doen voor komende generaties) en ‘elders’(welke gevolgen heeft wat wij doen voor mensen in andere landen, met name ‘ontwikkelingslanden’).

De ongelijkheid wordt steeds groter, tijd om in te grijpen

classroom-1699745_640Platform DSE startte een aantal jaren geleden De Grote Transitie, met tien thema’s waaraan gewerkt moet worden om tot een duurzame en solidaire economie te komen. Die thema’s zijn nog steeds relevant (zie hier het overzicht), maar op het eerste thema, ongelijkheid, wordt de situatie, ook in Nederland, steeds slechter, zoals blijkt uit allerlei recente ontwikkelingen:

Het burgerberaad: sleutel naar een duurzame samenleving?

classroom-1699745_640Een burgerberaad wordt steeds meer gezien als een goede manier om burgers te betrekken bij de politieke besluitvorming. In Nederland komt er meer aandacht voor, o.a. door de activiteiten van G1000, Bureau Burgerberaad en Extinction Rebellion. Op de website van Extinction Rebellion is een groot aantal voorbeelden te vinden van (inter)nationale en lokale burgerberaden te vinden. In dit artikel beschrijft Erik Spaink wat er nodig is om een burgerberaad tot een succes te maken en illustreert dat met twee praktijkvoorbeelden.

Loonsverhoging als aanjager voor De Grote Transitie

De toenemende urgentie van de klimaatontwrichting maakt dat we alle zeilen moeten bijzetten om tot voldoende reductie te komen van de CO2-uitstoot. Het continue streven naar economische groei is een belangrijke aanjager van die uitstoot. Zie ook onze oproep: Stop met juichen bij BBP-groeicijfers. Naast de overheid, bedrijven en burgers moeten ook alle belangrijke maatschappelijke groeperingen nagaan welke bijdrage zij kunnen leveren aan die CO2-reductie. Daartoe hoort ook de Nederlandse vakbeweging.

De put dempen en ook het kalf redden

Regeneratief denken en doen; herstellen en toevoegen

classroom-1699745_640Duurzaamheid is noodzakelijk maar niet voldoende als richtpunt. Centraal in het duurzaamheidsdenken van nu staan: klimaat en de bijbehorende CO2-uitstoot, de circulaire economie, de ongelijkheid (in inkomen en vermogen, in woongenot, in studiekansen) en de beperkte inclusiviteit. Zonder inclusiviteit blijft een deel van de maatschappij en van de wereld in de hitte of onder water staan.

‘Halveren van de Nederlandse Voetafdruk’ moet veel eerder dan 2050!

‘Notitie’ PBL roept kritiek en vragen op

classroom-1699745_640Namens vijf ministeries vroeg minister Schouten in 2020 aan het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) een ‘reflectie’ te maken over een halvering van de Nederlandse consumptie-voetafdruk. De aanleiding was dat het VN-panel voor biodiversiteit (IPBES) dringend oproept tot het veranderen van de huidige manier van consumeren en produceren, om zo vooral het wereldwijde ernstige verlies aan biodiversiteit tegen te gaan.