Hadden we maar beter naar Tinbergen geluisterd…
We wilden domweg onze rijkdom niet delen
Europa heeft, mede namens Nederland, met diverse landen in Noord Afrika met veel geld ‘geregeld’ dat er zo min mogelijk vluchtelingen naar onze rijke landen kunnen komen. Ook tussen Zuid-Amerika en de Verenigde Staten van Noord Amerika wordt al jaren gepoogd vele mensen tegen te houden, met name bij de grens met Mexico. Op beide fronten spelen zich onmenselijke taferelen af.
Mensen worden met alle mogelijke middelen tegen gehouden, ook met geweld en bijvoorbeeld in Tunesië worden mensen letterlijk de woestijn in gestuurd, waarbij er, net als met de bootvluchtelingen, talloze doden te betreuren zijn. Dat is meer dan onmenselijk. Het is helemaal niet verwonderlijk dat steeds meer mensen een betere plek zoeken, vaak uit ernstige armoede, maar tegenwoordig ook vanwege de klimaatontwrichting, de droogte, de branden, de overstromingen en de dagelijkse temperaturen die niet meer te harden zijn. …
Hadden we maar beter naar Tinbergen geluisterd… Meer lezen »
De aandacht voor de onderwerpen waar het Platform Duurzame en Solidaire Economie zich traditioneel mee bezighoudt, neemt duidelijk toe. Maar het zoeken naar een antwoord op de vraag wat voor samenleving ‘wij’ dan willen, wordt geholpen met een grondige analyse van de systemische kenmerken van onze huidige samenleving. Een bibliotheek over systemische onderwerpen kan daarbij een nuttig startpunt zijn.
Ik ben gefascineerd door wat zich afspeelt in de wereld nu wij allemaal worden bedreigd door het corona virus. In een mum van tijd is een aardbeving voelbaar geworden die de samenleving op haar grondvesten doet schudden, ook Nederland. Opeens blijkt het mogelijk om maatregelen te nemen waar wij, PDSE-ers, al jaren voor pleiten. Bijvoorbeeld worden met het schijnbaar grootste gemak enorme steunmaatregelen genomen met een financiële omvang van vele en vele miljarden. ‘Whatever it takes’ is de normaliteit geworden. Vergelijk dat eens met de bedragen gereserveerd voor de aanpak van de maatschappelijk eveneens zeer bedreigende klimaatcrisis. Onvergelijkbaar. Dat betekent dat er onder de oppervlakte ‘iets’ gaande is op een meer systemisch niveau. Ik voel bij mijzelf de behoefte om te proberen een aantal van die systemische veranderingen te duiden. Wat is er gaande? Dat duiden is bij mij sterk beïnvloed door mijn paradigmatische achtergronden, zie mijn memoires (
Zoals tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt ook nu al nagedacht over het soort maatschappij en het soort economie voor na de coronacrisis en na de diepe recessie die hier op volgt (en nu al begonnen is). Reken maar dat de strategische planning- en scenarioafdelingen bij Shell en ING en andere megaondernemingen bezig zijn nieuwe scenario’s te ontwikkelen voor die tijd. Datzelfde geldt voor beraadslagingen bij politieke partijen.
Het Platform DSE heeft een nieuw cursusaanbod opgezet voor lokale groepen die actief zijn rond onderwerpen als voedsel, energie, milieu of zorg. Wat is het verband tussen al die onderwerpen, en tussen datgene wat zich afspeelt op lokaal of nationaal niveau en wat er mondiaal gebeurt.
Belastingontwijking is hot. De enquêtecommissie fiscale constructies doet haar best de bulk van de ijsberg, waarvan het puntje tevoorschijn kwam in de uitgelekte administratie van de Mossack Fonnseca in Panama, boven water te krijgen. De Curaçaose trustadviseur Gregory Elias werd daarin volgens het Financial Dagblad 312 keer genoemd. Op de vraag van wat hij vond van belastingontwijking zegt hij: het gaat niet om belastingontwijking, maar om belastingbesparing: “ik bekijk wat de regels zijn en die regels maak ik niet… ik kijk alleen hoe ik er handig gebruik van kan maken”. Rolling Stones en U2/Bono adviseur en zaakwaarnemer en directeur van Promogroup, Jan Favié beweerde voor de commissie dat je twee dingen niet kunt ontwijken: de dood en de belastingen. Intussen weten we ook dat wereldwijd naar schatting 5.500 miljard dollar is geparkeerd bij 2,2 miljoen brievenbusfirma’s, voor het overgrote deel om aan aan het zicht van de fiscus te onttrekken. Het wegsluizen van winsten, beeldrechten, royalty’s en sponsoropbrengsten – is een Nederlandse specialiteit. Zo ook van bekende voetballers met de nieuwe onthullingen van een draaicirkel voor voetbalspelers in het Nederlandse Naarden. Met de geliefde talkshowgast Peter Paul de Vries (NRC, 12 mei 2017) als belangrijke belanghebbende belegger en opkoper van bedrijven: ”zolang de regels zulk gesjoemel in Nederland en wereldwijd mogelijk maken, zal belastingontwijking en -ontduiking een zeer lucratieve bezigheid blijven. Zoals de ‘koning van de belastingontwijking’ Toine Manders het zegt tegen de Volkskrant (16 juni 2017): “belasting is een soort gelegaliseerde roof en daarom is belastingontwijking een moreel recht”. Kortom, er zal echt wat aan de regels moeten veranderen.
Op Verantwoordingsdag, 17 mei, verscheen de laatste 
Met het boek ‘Niet voor de winst’, schreef Martha Nussbaum (New York, 1947) hoogleraar rechtsfilosofie en ethiek, een vlammend betoog voor de niet-exacte vakken in het onderwijs. Te denken valt aan vakken als kunst, literatuur, talen, muziek, filosofie, geschiedenis, godsdienst en cultuur. Het zijn deze vakken die noodzakelijk zijn voor goed geïnformeerde, onafhankelijk en tot medeleven in staat zijnde democratische burgers.