Het nieuwe boek van John Huige en Lou Keune van Platform DSE, “Plan voor een Duurzame en Solidaire Economie” is op dinsdag 15 november gepresenteerd aan vier linkse fractieleiders in Nieuwspoort in Den Haag. Zij gaven elk een uitvoerige – en lovende – reactie op het boek en beloofden ‘daadkracht en samenwerking’. (foto’s Piet den Blanken) Na een korte inleiding door Martijn van der Linden (coördinator van PDSE) en de schrijvers John Huige (zie inleiding hier) en Lou Keune (inleiding), gaven alle vier de vertegenwoordigers van de progressieve partijen een reactie op het boek. Sharon Dijksma verving Job Cohen, die inderhaast met zijn financieel adviseur naar Berlijn was afgereisd voor spoedoverleg over de eurocrisis. En Arie Slob (Christen Unie) toonde zich verrast om als leider van een ‘linkse partij’ te worden neergezet, maar begreep nu waarom hij des ochtends bij het aankleden instinctief naar een rode stropdas had gegrepen. De ChristenUnie noemt zich bewust niet links maar ‘sociaal bewogen’ en gaat uit van het principe dat de schepping goed beheerd moet worden, ook voor het nageslacht. De ChristenUnie heeft een nauwe band met Platform DSE, en heeft zowel in de Tweede als de Eerste Kamer met succes een motie ingediend waarin de regering gevraagd werd om de voorstellen van Platform DSE, zoals toen vervat in de Verklaring van Tilburg, te steunen.
Jolande Sap, fractieleider van GroenLinks, kwam als eerste aan het woord, en herinnerde zich Lou Keune nog als haar docent Ontwikkelingssociologie aan de Universiteit van Tilburg. De thematiek is volgens haar hetzelfde gebleven. Dankzij 30 jaar deregulering en privatisering zijn we nu in een ‘diepe diepe systeemcrisis’ terecht gekomen. Volgens Sap is een van de problemen dat de crisis door velen uitgelegd wordt als een resultaat van overheidsfalen, waardoor rechts vaak aan de macht komt terwijl die juist hoofdverantwoordelijke voor de crisis is. Maar het inzicht dat het anders moet en kan groeit ook en het werk van PDSE is daarbij zeer nuttig. Sap denkt dat de toekomst ook meer macht zal brengen voor links, waardoor een progressieve linkse meerderheid mogelijk zal worden.
Arie Slob verklaarde dat de hij en de ChristenUnie vooral geïnspireerd zijn door het werk van (PDSE-lid) Bob Goudzwaard en diens ‘economie van het genoeg’. Economische groei mag geen doel op zich zijn en zorg voor de schepping is leidend motief, en dus voor natuur en milieu en mensen en zorg voor elkaar. Bedrijven beginnen ook wat door te krijgen, maar er is nog een lange weg te gaan. De crisis biedt volgens Slob ook kansen omdat die “fundamentele fouten van het systeem laat zien”. We gaan nu een heftige tijd tegemoet maar we moeten de uitdaging aangaan en ‘never waste a good crisis’. Het boekje is een goede bijdrage daaraan, en de CU is bereid om samen te werken met iedereen die dergelijke oplossingen voorstaat.
Sharon Dijksma (kamerlid van de PvdA) vertelde dat ze het boek zeer waardeert omdat het urgente vraagstukken goed samenvat, maar ook omdat het een handzaam formaat heeft. Ook zij had de quote van Hilary Clinton over never waste a good crisis in gedachten. Er zijn nu misschien kantelmomenten, en het boekje biedt strategieën om daar gebruik van te maken. Merkwaardig is inderdaad dat rechts nu de ruimte krijgt om de crisis te bestrijden, terwijl die die juist veroorzaakt heeft. Maar collectieve welvaart is belangrijker dan individuele rijkdom en dat zien steeds meer mensen in. Ook Dijksma stemde in met de noodzaak tot linkse samenwerking en zag aanstaande maandag al een goed moment als het regeringsbeleid voor een ‘green deal’ besproken wordt. De suggestie van John om een ‘woordvoerder transitieprocessen’ aan te stellen leek haar een goed idee. We moeten hoop blijven uitstralen om de bevolking mee te krijgen.
SP-fractieleider Emile Roemer ging het verst in zijn uitspraken over de crisis: Dit economische systeem is al “geruime tijd failliet” en dat is nu voor iedereen duidelijk. We moeten er dan ook niet omheen draaien en echt voor iets anders kiezen. Het boek voert meerdere modellen op voor verandering en Roemer verkiest daaruit het ‘Sandwich Model’ (volgens Lester Brown, als bewegingen van onderop samenwerken met ‘nationale leadership’). En we hadden dit boekje net zo goed op een van de occupy-pleinen kunnen presenteren. Het beleid is nu gericht op het geluk van de 1 procent. Dat is volgens Roemer schandalig en hij verwijst naar zijn recente ervaringen in Kenia waar ernstige armoede heerst. “Waarom wordt er nauwelijks gesproken over het beleid dat dit veroorzaakt?!”. Ook Roemer ziet de noodzaak in van transitie om een einde te maken aan ecologische uitputting en mondiale ongelijkheid, en daarom moeten we niet achter “kleinschalige kruimels” aan maar “echt de andere kant op”. Dit boekje zal daar bij helpen.
Als afsluiting bedanken Lou Keune en John Huige de fractieleiders kort voor hun positieve woorden. Maar ze vragen ook om daadkracht en wijzen op het belang van de aanpak van het boekje en PDSE dat vaak in de politiek ontbreekt. Namelijk de samenhang, de systematiek van de problemen. Ze hopen dan ook dat de politici zullen aandurven om van de single issues af te stappen en “het totaal van het economisch systeem in beschouwing te nemen”. Ze beloven hen daarover te zullen blijven achtervolgen.
Voor meer informatie over het Boek en Platform DSE zie elders op de website.