Klaas van Egmond (hoogleraar faculteit Geowetenschappen van de Universiteit Utrecht) geeft in 10 minuten een reactie op de inleiding van Leida. Die ging vooral over aangrijpingspunten voor concrete daden. het algemene idee is dat de analyse wel goed opgeschoten is, maar dat we nu moeten weten wat we gaan doen.
Hij loopt wat ‘ mythes’ langs die volgens Leida ons afhouden van de concrete aangrijpingspunten: economische groei, marktwerking, technologie, nepvergroening en democratie. Hij wijst op de economische theorie van Tim Jackson (tegen groei) waar ook weinig gezegd wordt over de paradigmawisseling. Dat is geen ramp. 15 jaar geleden werd de idee van structuurpolitiek taboe verklaard. Er werd toen gesteld dat je beter de randvoorwaarden van de samenleving kunt veranderen. En dat moet wel, dan zal de economie daarbinnen vanzelf de nieuwe weg vinden.
De kwestie van de mondiale commons is wat dat betreft cruciaal, en bedenk dat niet alles commercialiseerbaar is en dus afgeschermd daarvan moet worden, zoals bossen enzo.
Technologie: transities zijn belangrijk, maar we moeten uitkijken om niet in technologische valkuil te vallen want dat is geen panacee. Hij haalt Peter Tom Jones aan die wegens ziekte niet kan komen maar dat ook stelt. Hij stelt ook dat je tevens uit moet kijken voor sociale weerstanden; als je die niet overwint zal transitie onmogelijk zijn..
Ander punt is de schaalkwestie. Transitiontowns en lokaal voedselproductie is sympathiek en nuttig, maar ook verder kijken, de wereld in. Denk aan de groente van AH die voor 20 procent uit Egypte blijkt te komen maar waar de arme Egyptenaren niets aan hebben.
Punt 2: democratie: Heel belangrijk. Er is in de politiek wat grondig mis wat betreft de doelstelling. Is het doel nu groei van de BNP of iets anders, bijvoorbeeld werkgelegenheid. Niemand in Den Haag weet dat, eigenlijk is er geen doel meer (vgl Fukuyama). We zijn beland in een postmoderne wereld zonder waarden, alleen nog individueel plezierig leven en hedonisme lijkt het doel. Daarnaast is de korte termijn steeds machtiger. Het sociale dilemma is dat ze alleen kunnen slagen als ze in Den Haag gemaakt worden. We moeten ophouden met pogen meerderheidscoalities te vormen, en naar een soort Zwitsers Model waarin alle partijen naar evenredigheid vertegenwoordigd zijn.
Derde punt: Ga op het politieke bestel af. De centrale vraag is wat is menselijke waardigheid en wat doet dat ertoe in de samenleving. Wat zijn de maatschappelijke actoren in het financiële systeem. Maatschappelijke modernisering moet gelijk opgaan met economische modernisering. De economie moet weer dienstbaar worden aan het maatschappelijke systeem, en het financiële systeem op zijn beurt dienstbaar aan die gezonde economie. Geldschepping moet bij de overheid/de gemeenschap terug, en gebaseerd zijn op infrastructuur. Dat soort aanpassingen zijn cruciaal.