Niet voor de winst, waarom democratie de geesteswetenschappen nodig heeft.

nietvoordewinstMet het boek ‘Niet voor de winst’, schreef Martha Nussbaum (New York, 1947) hoogleraar rechtsfilosofie en ethiek, een vlammend betoog voor de niet-exacte vakken in het onderwijs. Te denken valt aan vakken als kunst, literatuur, talen, muziek, filosofie, geschiedenis, godsdienst en cultuur. Het zijn deze vakken die noodzakelijk zijn voor goed geïnformeerde, onafhankelijk en tot medeleven in staat zijnde democratische burgers.

Vandaag de dag zijn het juist deze vakken die steeds vaker moeten wijken voor exacte wetenschappen. Nussbaum noemt het de stille crisis in het onderwijs: in plaats van leerlingen en studenten kritisch te leren denken en kennis te laten maken met complexe mondiale vraagstukken, groeit een generatie scholieren op die alleen maar wordt klaargestoomd voor een leven dat erop gericht is economisch rendement op te leveren. …

Niet voor de winst, waarom democratie de geesteswetenschappen nodig heeft. Meer lezen »

De Aarde doet er niet toe

de nieuwe revolutionaire golfOnlangs is van Rob de Wijk het boek De nieuwe revolutionaire golf. Waarom burgers zich van hun leiders afkeren (2016. AUP. 19,95 euro) verschenen. Het is een zeer informatief en goed geschreven boek. De grondgedachte ervan is dat er doorgaans een – stilzwijgend – contract bestaat tussen overheden en burgers waarbij burgers overheidsgezag aanvaarden als hun bepaalde zekerheden worden geboden. Die zekerheden in de vorm van welvaart en veiligheid worden tegenwoordig in allerlei delen van de wereld ondermijnd en daardoor ontstaan populistische bewegingen die het overheidsgezag ondermijnen.

De Aarde doet er niet toe Meer lezen »

Transitie: Onze welvaart van morgen

barrez-transitieHet zal er toch eens van moeten komen. De economie zal door andere principes en belangen geleid moeten worden dan door winstmaximalisatie en geopolitieke kapitaalbelangen. De crises van natuur en milieu bedreigen de mensheid al op korte termijn, om te beginnen in veel gebieden die tot de zogenoemde ontwikkelingslanden worden gerekend. En dat bovenop de bedreigingen die de mensen zich zelf en elkaar aandoen, en die bijvoorbeeld in grootschalige armoede en ongelijkheid, en in migratie en oorlogen tot uitdrukking komen.

Er ligt een agenda te wachten, een agenda van vele kleinschalige en grootschalige veranderingen in de inrichting van ieders leven en de samenleving als geheel. Blijft het bij die agenda, dan wordt het leven ondraaglijk. Er zal een overgang moeten plaatsvinden naar een sociaal-ecologische orde. Het gaat om niet minder dan systemische veranderingen, veranderingen van de heersende maatschappelijke en ecologische systemen. En dat wordt transitie genoemd.

Verscheidenheid en samenhang

Zie daar het hoofdthema van het nieuwste boek van Dirk Barrez. Barrez is in Vlaanderen maar ook in Nederland een hoog gewaardeerde onderzoeker en activist met een lange staat van dienst. …

Transitie: Onze welvaart van morgen Meer lezen »

Footprint Justice: een eerlijke Voetafdruk is een Mensenrecht

fair earth shareWe gaan het jaar 2017 in. De wereldbevolking is gegroeid tot bijna 7,5 miljard mensen. De armoede is nog steeds de wereld niet uit. Intussen worden we geplaagd door toenemende ecologische schade met grote sociale gevolgen, zoals de klimaatverandering, de afname van de biodiversiteit, de vervuiling van lucht en oceanen, en door bodemdegradatie dalen de voedselopbrengsten. Wat doen we? Is er een rechtvaardige ingreep mogelijk, om de Aarde nog leefbaar te houden, ook voor volgende generaties?

Footprint Justice: een eerlijke Voetafdruk is een Mensenrecht Meer lezen »

Handelsverdragen en de burger

Monopoly via PixabayHandelsverdragen, daar is de laatste jaren veel over te doen. Voor een korte presentatie over het onderwerp ging ik zoeken naar informatie over CETA en TTIP. Wist ik veel dat er nog veel meer handelsverdragen waren… . Gelukkig had Gerrit Stegehuis al veel zaken uitgezocht en schreef eerder ook over ISDS. Ik wilde mij er eens in verdiepen want ik begreep iets niet: hoe wil men de economie laten groeien door afspraken te maken over handel? Het leek mij dat als het ene land meer mag exporteren, melk bijvoorbeeld, dat het ten koste gaat van de melkproducenten in het andere land. We krijgen toch niet opeens meer dorst? Het bleek ingewikkelder te zijn dan ik eerst dacht, maar inderdaad, schieten we er weinig mee op. Sterker nog, we gaan er vooral op achteruit.

Handelsverdragen en de burger Meer lezen »

Politiseren of depolitiseren?

In mijn kring van duurzaamheidsprofessionals hoor ik het vaak: ‘we moeten depolitiseren’. Successen op het gebied van klimaatbescherming, de energietransitie, een groen belastingstelsel en de verduurzaming van de landbouw worden in de weg gestaan door (partij)politieke belangen en ‘spelletjes’. Het klimaatvraagstuk kan met de huidige technologie worden ‘opgelost’, maar de oplossing wordt in de weg gestaan door wispelturige plucheklevers die hun oren laten hangen naar gevestigde belangen in plaats van common sense. Maar is ‘minder politiek’ wel echt iets om naar te streven?

Ook in andere omgevingen, variërend van de spreekwoordelijke ‘boze, blanke man’ tot professionele raadgevers met indrukwekkende cv’s, heeft men de buik vol van ‘de politiek’. Zo is het eerste agendapunt van het manifest Scherp op ouderenzorg klinkklaar: “Stop met het politiseren van verpleeghuiszorg”, want ouderenzorg “is geen politiek thema maar een algemeen belang”. Vandaag sprak de gehele Tweede Kamer steun uit voor dit manifest – nota bene via de eerste motie van de PVV die ooit door alle 150 Kamerleden werd gesteund.

Politiseren of depolitiseren? Meer lezen »

De Tijd Dringt; politiek in tijden van chaos en nieuwe kansen

Deze week schreef John Huige een uitgebreid stuk over een nieuwe politiek

Er worden veel artikelen geschreven over het vertrouwensverlies in de politiek en in politieke instituten. Dit gebeurt in een tijd waarin maatschappelijk en internationaal de chaos lijkt toe te nemen. De weg naar een duurzame en vreedzame samenleving dreigt uit het zicht te raken. Dat maakt een nieuwe politiek urgent. Gelukkig biedt de situatie ook kansen voor veranderingen ten goede.

In drie paragrafen wordt een analyse gemaakt: (1) waar komt het verlies aan vertrouwen vandaan, (2) waarom is het urgent om nu met maatregelen te komen en (3) welke visie en welke concrete maatregelen kunnen de maatschappelijke veerkracht vergroten en uitzicht bieden op een betere samenleving.

De Tijd Dringt; politiek in tijden van chaos en nieuwe kansen Meer lezen »

Wetten tegen aasgierfondsen: waar blijft Nederland?

In september bracht een adviescommissie van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties (UNHRC) een rapport uit over ‘aasgierfondsen’. Aasgierfondsen (of ‘vulture funds’) zijn private financiële bedrijven, vaak gevestigd in belastingparadijzen, die voor een schijntje schulden opkopen van landen die in financiële moeilijkheden verkeren, en vervolgens juridische procedures beginnen om het volledige bedrag van de schuld, inclusief rente, boetes en kosten van die landen terug te krijgen. Ze krijgen zo vaak 3 tot 20 keer zoveel terug als ze oorspronkelijk hebben betaald, en maken dus een winst van tussen de 300 en 2000%.

Wetten tegen aasgierfondsen: waar blijft Nederland? Meer lezen »

Hoe komt verandering tot stand?

Eind oktober verscheen het boek How change happens van Duncan Green. Duncan Green is Senior Strategic Adviser van Oxfam UK en hoogleraar aan de London School of Economics. Het boek gaat over hoe je verandering teweeg kunt brengen als actievoerder, lobbyist of organisatie, en is mede gebaseerd op zijn eigen jarenlange ervaringen. Het boek is in zijn geheel online te vinden op de website die bij het boek hoort.

Begin november was Duncan Green een aantal dagen in Nederland. Het Platform Duurzame en Solidaire Economie en PAX organiseerden een ontmoeting van Duncan met vertegenwoordigers van diverse Nederlandse NGO’s die actief zijn op de gebieden van milieu, vrede en ontwikkelingssamenwerking. Duncan hield een presentatie over zijn boek waarin hij de verkiezing van Donald Trump tot president van de voorgaande nacht al verwerkt had.

Hoe komt verandering tot stand? Meer lezen »

Jan Juffermans geeft Domela Nieuwenhuis-lezing, 20 nov. Heerenveen

Op zondagmiddag 20 november organiseert het Ferdinand Domela-Nieuwenhuis-Museum de jaarlijkse Domela Nieuwenhuis-lezing. Tevens wordt die middag de Domela Nieuwenhuis-penning, bestemd voor een organisatie, persoon of actie die de herinnering aan leven en denken van Ferdinand Domela Nieuwenhuis levend houdt, uitgereikt aan de Werkgroep Omslag. Deze Eindhovense werkgroep stimuleert een milieuvriendelijke voedselvoorziening, zet zich in voor biodiversiteit en voor een vreedzame samenleving. Zijn tijdschrift ZOZ is een rijke bron van informatie.

Ieder mens gebruikt een gedeelte van de ruimte op Aarde. Hoeveel ruimte hangt af van iemands consumptie en leefstijl. Met behulp van de Ecologische Voetafdruk zijn we in staat om met één getal, uitgedrukt in mondiale hectares, aan te geven hoeveel oppervlakte Aarde dat per persoon is. Dit jaar geeft Jan Juffermans, schrijver en milieuactivist, de Domela Nieuwenhuis-lezing die zal gaan over het recht van onze huidige levensstijl op de Aarde.

Jan Juffermans geeft Domela Nieuwenhuis-lezing, 20 nov. Heerenveen Meer lezen »

Geldcreatie wordt ‘salonfähig’

De discussie over ons geldstelsel wordt steeds opener en veelzijdiger. In dit stuk bespreekt Lou Keune recente publicaties van WRR en KPMG. Het WRR-rapport is breed en degelijk, maar stipt vreemd genoeg het aspect van geldcreatie niet aan. Het KMPG-rapport krijgt daarentegen van Keune de volle vijf sterren. Keune: “Gaan wij door met het vigerende stelsel waarbij het overgrote deel van het geld gecreëerd wordt door private banken, geleid door het principe van de winstmaximalisatie? Of wordt het monopolie van alle geldcreatie bij de overheid gelegd en dan geleid door principes van maatschappelijk nut en noodzaak?”

Geldcreatie wordt ‘salonfähig’ Meer lezen »