Op 6 juni was in de Tweede Kamer het Verantwoordingsdebat, waar ook over de Monitor Brede Welvaart (MBW) gesproken werd. Aan die monitor heeft Platform DSE de afgelopen jaren veel aandacht besteed. Wij willen af van het streven naar een groter Bruto Binnenlands Product. Beleid moet worden gevoerd op basis van indicatoren die aangeven hoe we er werkelijk voor staan, en waar de problemen liggen. Die indicatoren zijn er met de introductie van de MBW gekomen, al valt er nog aan te verbeteren zoals blijkt uit ons commentaar op de monitor. Maar een relatie met beleid is er tot nu toe nauwelijks. Daar lijkt iets in te veranderen.
De koppeling tussen Monitor en het beleid
De Kamerleden Snels (GL) en Sneller (D66) vroegen in het debat expliciet om zo’n koppeling, net als vorig jaar trouwens. De monitor moet meer deel gaan uitmaken van de totale verantwoordingscyclus. Op grond van de indicatoren moet beleid worden vastgesteld, om dan in het Verantwoordingsdebat te kunnen praten over de resultaten ervan. Het was dit jaar voor het eerst dat er een positieve reactie van het kabinet te bespeuren was. Minister-president Rutte beloofde een analyse door de ministeries van Financiën en Economische Zaken en Klimaat (EZK) over de vraag hoe de MBW meer in de beleidscyclus te gebruiken is. En minister Hoekstra van Financiën zegde toe dat bij de Miljoenennota, waar de plannen voor het komende jaar worden gepresenteerd, ook aandacht zal worden besteed aan de monitor. De resultaten moeten natuurlijk worden afgewacht, maar langzamerhand lijkt de MBW toch wat meer invloed te gaan krijgen op het beleid.
Slechte scores voor ‘later’ en ‘elders’
In het debat was er ook aandacht voor de slechte scores in de monitor voor milieu en bij de gevolgen van Nederlands beleid voor ontwikkelingslanden en toekomstige generaties. Snels (GL), Nijboer (PvdA), Bruins (CU), Stoffer (SGP) en Van Raan (PvdD) wezen daarop. Slootweg (CDA) vroeg om een jaarlijkse rapportage over hoe het kabinet de ‘rode’ indicatoren uit de monitor (de slechte scores) dacht te verbeteren, maar dat idee werd door Rutte van de hand gewezen. Stoffer en Nijboer dienden samen een motie in, waarin de regering wordt verzocht de gevolgen van ons handelen voor ontwikkelingslanden volwaardig mee te nemen, gezien de negatieve effecten die dat handelen nu heeft. Rutte liet het oordeel over deze motie aan de Kamer, en de motie werd later dan ook aangenomen, met alleen de stemmen van VVD en PVV tegen.
Verkleinen van de Ecologische Voetafdruk
Begin dit jaar bood Platform DSE een petitie aan aan de vaste Kamercommissie voor EZK. Die petitie is gesteund door 34 organisaties, waaronder de FNV en de Raad van Kerken. De petitie vraagt om beleid dat tot een drastische verkleining van onze veel te grote ecologische voetafdruk leidt. Dat die voetafdruk veel te groot is werd ook weer duidelijk uit de MBW. Bruins (CU) vroeg van het kabinet krachtig optreden om de ecologische voetafdruk te verkleinen, en zo onze impact op elders en later in te dammen. Van Raan (PvdD) verwees in zijn bijdrage naar de petitie van Platform DSE, en diende een motie in waarin de regering wordt verzocht ‘aan de wetenschappelijke bureaus te vragen integrale beleidsopties te ontwikkelen die kunnen leiden tot minimaal een halvering van de Nederlandse ecologische voetafdruk in 2030’. Rutte ontraadde de motie, omdat hij er geen behoefte aan had met de ecologische voetafdruk nog een indicator toe te voegen. Platform DSE betreurt dat negatieve advies, omdat beleid dat leidt tot een verkleining van de EV het kabinet dwingt integraal te kijken naar de gevolgen van het beleid voor ‘later’ en ‘elders’. Nu worden op het ene gebied misschien maatregelen genomen die leiden tot een verkleining van de voetafdruk (bijvoorbeeld door minder CO2-uitstoot), maar op een ander gebied ongemerkt ook maatregelen die dat tegenwerken. De coalitiepartijen volgden Rutte, en stemden tegen de motie, die dan ook werd verworpen. Voor de motie stemden PvdD, GL, SP, DENK en PvdA.
Conclusie
Conclusie van het debat kan zijn dat de Monitor Brede Welvaart langzamerhand meer gewicht krijgt, en dat ook de aansluiting tussen de monitor en Prinsjesdag meer in zicht komt. De onaanvaardbare grote druk die Nederland legt op de mogelijkheden voor mensen ‘later’ en ‘elders’ wordt door een groeiend aantal partijen serieus genomen. Hopelijk komt daarmee ook een onderzoek van de grond naar beleid dat leidt tot halvering van onze ecologische voetafdruk, zoals Platform DSE dat ook al heeft bepleit bij de WRR.