Eind oktober verscheen het boek How change happens van Duncan Green. Duncan Green is Senior Strategic Adviser van Oxfam UK en hoogleraar aan de London School of Economics. Het boek gaat over hoe je verandering teweeg kunt brengen als actievoerder, lobbyist of organisatie, en is mede gebaseerd op zijn eigen jarenlange ervaringen. Het boek is in zijn geheel online te vinden op de website die bij het boek hoort.
Begin november was Duncan Green een aantal dagen in Nederland. Het Platform Duurzame en Solidaire Economie en PAX organiseerden een ontmoeting van Duncan met vertegenwoordigers van diverse Nederlandse NGO’s die actief zijn op de gebieden van milieu, vrede en ontwikkelingssamenwerking. Duncan hield een presentatie over zijn boek waarin hij de verkiezing van Donald Trump tot president van de voorgaande nacht al verwerkt had.
Enkele punten uit die presentatie:
– Wees niet alleen activist, maar ook ‘reflectivist’, reflecteer dus op wat er gebeurt: wat betekent dat, en hoe speel je daarop in
– Als metafoor gebruikte Duncan het bakken van een cake: je hebt een recept, voegt de ingrediënten bij elkaar, zet hem in de oven, en het kan eigenlijk niet misgaan, het is een lineair proces zonder verstoringen. Zo werkt het dus niet. We bevinden ons in een complex systeem, waarin zich voortdurend veranderingen voordoen op basis waarvan je misschien je geplande activiteiten moet bijstellen
– Belangrijk is het herkennen van ‘critical junctures’, kritieke momenten, waarop opschudding en verwarring ontstaan. Die momenten bieden nieuwe kansen, maar strak geleide projecten hebben er moeite mee daarop in te springen. Sommige van die momenten kun je aan zien komen, zoals klimaatrampen, dus daarop kun je je voorbereiden; ik moest denken aan ‘Shock Doctrine’ van Naomi Klein.
– Er is natuurlijk een evenwicht tussen vasthouden aan je programma en inspelen op gebeurtenissen; eigenlijk moet je leren ‘to dance with the system’
– Duncan beschreef de vier ‘powers’, of vormen van macht: ‘ power within’ (mensen realiseren zich dat ze er ook toe doen, en dat ze invloed kunnen uitoefenen, macht hebben), ‘power with’ (ze gaan zich organiseren, bouwen collectieve macht op), ‘power to’ (om wat te bereiken) en ‘power over’ (hierarchische macht, dus topdown, staat eigenlijk tegenover de ‘power within’ van anderen)
– Een gedegen machtsanalyse is belangrijk: breng alle spelers in kaart, wie is hoe belangrijk, en wie is het in hoeverre met je eens, wat kun je per speler doen om hem of haar in de richting van ‘belangrijk’ en/of ‘met je eens’ te verschuiven: champions (die het met je eens zijn), blockers (die tegen zijn) en het belangrijkste, omdat je naar hen het beste verandering kunt inzetten: swingers of switchers
– Je kunt je afvragen wat de overwinning van Trump zegt over de bovengenoemde ‘powers’ voor verschillende groepen in de samenleving, en nadenken over hoe op die overwinning te reageren. Mogelijke strategieën op de korte termijn kunnen defensief zijn (m.b.t. racisme, immigratie, handel), maar er kunnen ook kansen zijn, bijvoorbeeld rond handel (ondermijning Washington Consensus) en financiële hervormingen. Op de lange termijn is het veranderen van normen belangrijk; er is nu een ‘whitelash’ tegen jaren van politieke correctheid, zet je je daartegen af, of probeer je contact te leggen? Misschien kunnen religieuze organisaties helpen een brug te slaan.
– In het algemeen zijn bij het hanteren van de Power and Systems Approach belangrijk: nieuwsgierigheid, nederigheid (je kunt het verkeerd zien), ‘reflexivity’ (denk na over/wees je bewust van je eigen rol, vooroordelen en macht), hanteer meerdere perspectieven (we zijn ook wel erg monocultureel)
– Vragen om daarbij steeds te stellen: wat wil je veranderen (beleid, praktijk of normen), kun je leren van precedenten, wat voor soorten van macht zijn hier aan het werk, hoe kun je die helpen herverdelen in de richting van de minst machtigen, en hoe weet je of er wat verandert (verzamel feedback, en pas je koers aan)
Wie meer wil weten kan dus het hele boek downloaden, maar ook de blog van Duncan Green volgen, waar dit onderwerp regelmatig aan de orde komt.
Gerrit Stegehuis