Voor een helemaal gevulde zaal opent Esmé Wiegman, scheidend CU-kamerlid, de bijeenkomst. In een korte inleiding geeft ze aan dat al lang duidelijk is dat de waarde van het BBP als indicator voor de stand van zaken in de economie beperkt is, en dat daarnaast andere indicatoren nodig zijn. Ook in de Kamer is dat vastgesteld, maar het gebruik van andere indicatoren is tot nu toe blijven liggen.
Coördinator van het Platform DSE Martijn van der Linden vertelt vervolgens kort waar het Platform zich mee bezighoudt, en waarom het een MEV+ heeft uitgebracht. De MEV van het CPB is teveel gericht op geld, natuur- en menswaarden worden niet in rekening gebracht. Maatregelen zijn gericht op groei van het BBP, kijken daarmee alleen naar monetaire transacties, hoe de welvaart verdeeld wordt speelt geen rol. Een herwaardering is daarom dringend nodig: wat willen we eigenlijk van de economie, welke waarden moeten leidend zijn? De focus zou niet op geld moeten liggen. De MEV+ die het Platform nu heeft geproduceerd zou eigenlijk jaarlijks door het CPB moeten worden uitgebracht. De politiek kan het CPB daartoe aansturen.
John Huige bespreekt kort enkele punten uit de MEV+. Eén van de oorzaken van de crisis is de enorme groei van de geldhoeveelheid, commerciële banken creëren geld door het uit te lenen. Daarnaast ‘kost’ onze levensstijl veel te veel, onze voetafdruk is veel groter dan de aarde aankan; Nederland bungelt op allerlei ecologische ranglijstjes van EU-landen ergens onderaan. Ook is er sprake van ‘omgekeerde’ ontwikkelingshulp, netto gaat er veel meer geld van Zuid naar Noord dan andersom. Er zijn oplossingen:
- Geldcreatie alleen door DNB, splitsen van banken
- Een wereldwijde Social Protection Floor, ander beleid van Wereldbank, IMF en WTO
- De voetafdruk moet omlaag, maak werk van de circulaire economie
Nederland heeft een voorsprong op het gebied van transitietheorie, maak daar gebruik van en bouw die voorsprong uit door de transitie in praktijk te brengen. Tenslotte: de oplossingen moeten niet alleen van boven komen, maar ook van onderen. Iedereen kan zich het motto van Vandana Shiva ter harte nemen, ‘Occupy your life’, ofwel neem je gezondheid, energievoorziening en voedselvoorziening in eigen hand.
Martijn reikt de eerste exemplaren van de MEV+ uit aan de politici, die vervolgens kort reageren.
Joel Voordewind (CU) vindt het rapport van grote waarde. Dat het nodig is blijkt ook uit de campagne, het onderwerp komt daar nauwelijks aan de orde, en als je kort op ontwikkelingssamenwerking levert je dat een plus op in de doorberekening van het CPB. Een motie die zegt dat in 2015 alleen nog eerlijke producten in de supermarkten mogen liggen, wordt door ambtenaren niet uitgevoerd. Positief is wel dat multinationals nu verantwoordelijk zijn voor de arbeidsomstandigheden in de hele keten, en dat ze zich niet meer kunnen verschuilen achter hun leveranciers. De CU wil het gebruik van andere indicatoren dan het BBP in de informatie inbrengen, de MEV+ biedt daartoe goede handvatten.
Esther Ouwehand (PvdD) is ook blij met de MEV+. De boodschap dat de korte termijn-belangen van de westerse mens niet mogen prevaleren is misschien niet populair, maar die moet wél doorkomen. Mensen in ontwikkelingslanden, en ecosystemen zijn nu de dupe. De vraag is of we nog op tijd zijn om de aarde leefbaar te houden. Het programma van de PvdD is niet doorgerekend door het CPB, omdat de systeemveranderingen die zij voorstellen niet in hun model passen. De PvdD wil niet de kleine maatregelen wél door laten rekenen, en de grote niet. Zij hoopt dat de uitslag van 12 september een coalitie mogelijk maakt die stappen richting duurzaamheid gaat zetten.
Pierre Heijnen (PvdA) vindt het heel goed dat via de MEV+ ook andere waarden dan alleen financieel-economische ingebracht worden. Hij zal het rapport doorgeven aan Diederik Samsom, van wie hij weet dat die er oprecht van overtuigd is dat we een duurzame wereld achter moeten laten. Tegelijk geeft hij aan dat voor een brede volkspartij de afwegingen wat lastiger zijn. In het partijprogramma worden op het gebied van duurzame energie forse stappen gezet. De intentie van de PvdA is daar, samen met andere partijen, zoveel mogelijk aan te doen. Zekerheid van goede en betrouwbare regelingen daarbij is ook voor de industrie van groot belang.
Meta Meijer (kandidaat SP) heeft nog meegedaan aan een cursus over de Fair en Green Deal. Ze vindt het een mooi rapport, al is de boodschap negatief. We moeten af van het streven naar meer en meer, andere normen, zoals solidariteit en wederkerigheid moeten belangrijker worden. Nederland zal weer hoger op de ecologische ranglijsten moeten komen. Ze ziet veel aanknopingspunten bij het SP-programma. Volgens het CPB kost dat programma banen, maar de SP wil mensen meer in deeltijd laten werken. Verder is de SP voor het opsplitsen van banken, en moet ontwikkelingshulp naar 0,8% verhoogd worden; dat geld mag niet in veelvoud terugvloeien. Meta zal het rapport zeker onder de aandacht van de SP-fractie brengen.
Miguel Heilbron (kandidaat GL) vindt het een genoegen er als vertegenwoordiger van GroenLinks te staan, hij was zelf tot voor enige tijd lid van het Platform. Het is belangrijk dat solidariteit en duurzaamheid verbonden worden. Anders meten is heel belangrijk, op initiatief van GroenLinks worden de verkiezingsprogramma’s nu ook al op hun milieu-effecten doorgerekend. Belastingen moeten verschoven worden van arbeid naar vervuiling, er moet niet naar een hoger BBP gestreefd worden, maar naar een hoger Bruto Nationaal Geluk. Op Europees niveau moet de Financial Transaction Tax er komen, evenals Country-by-Country reporting, wat het voor multinationals moeilijker maakt hun winsten weg te sluizen. GroenLinks wil de goede contacten met het Platform graag voortzetten, en vindt dat de MEV van het CPB ook duurzaamheid en solidariteit mee moet nemen.
Voor een vervolg lijkt het John van groot belang dat politieke partijen het gesprek aangaan over de vraag wat voor soort maatschappij wij willen, gegeven de problemen waar we mee te maken hebben. Martijn geeft aan dat PDSE graag in gesprek wil met de partijen . Verder staan er expert meetings op het programma over korter werken en over economische groei, om die onderwerpen verder uit te diepen.
Esmé dankt iedereen voor aanwezigheid en inbreng, en sluit de bijeenkomst af.
De MEV+ 2013 is gratis te downloaden
De papieren MEV+ is te bestellen voor 20 euro
Foto’s Boyd Noorda, sociamedia.nl