Lou Keune heeft het allerlaatste plenaire woord en trekt wat conclusies. Allereerst staat hij stil bij het overlijden van onze trouwe medewerker Martijn Pruijser, die onder andere veel aan de internetafdeling van het project gewerkt heeft . Vervolgens wijst hij op wat er in Egypte en omstreken gebeurt, dat alles te maken heeft met voedselschaarste en ons beslag op de aarde. Het is daarom belangrijk om goed te volgen en solidariteit te betuigen.
Hij vat de ontwikkeling van het project samen, van conferentie en petitie rond ‘eerlijk rekenen’ tot de verklaring van Tilburg en meer. Toen zijn ze zich meer gaan toeleggen op concrete operationalisering.
We hebben geprobeerd te schetsen welke stappen er gezet moeten worden. De Fair & Green Deal is niet volmaakt maar een goeie tussenstap. Nu is de fase aangebroken van implementatie: het moet nu uitgevoerd worden. Vandaar de term ‘routeplan’. We moeten proberen tot iets te komen dat leidt tot een echte omvorming van de economie. Daarbij moeten we beseffen dat als we daar echt toe komen dat ‘geen kattepis’ is. Het zijn vraagstukken van overleving en van oorlog en vrede, dat vergt ingewikkelde samenwerkingsverbanden maar is ook een politiek en financieel probleem. We moeten oppassen voor de valkuil van de depolitisering. Alles dat met macht te maken heeft gaat over politiek. En we moeten realiseren dat we flinke tegenkrachten op ons af zullen krijgen. Dat is geen reden om het niet te doen, maar is belangrijk om te beseffen.
Belangrijk punt is dat we ook een zeker elan presenteren. Flink, gezellig, en optimistisch, uitstralen dat het kan. Zonder Obama te willen herhalen. Op dat gebied hebben we een probleem. Vergelijk onderzoek van van Zutem over de vakbeweging in de jaren ’70: ‘Vakbeweging, geen beweging’. We zijn teveel goed geworden in het stilstaan en dagelijkse beslommeringen. We moeten ons daaruit losweken en naar buiten treden. Denk aan het Plan van de Arbeid van de jaren ’30, dat werd gestart door allerlei sociale bewegingen als zoektocht naar een antwoord op de crisis van de jaren ’30, oa. Tinbergen zat daar achter. Maar het was geen kwestie van alleen intellectuelen, je ziet aan de affiches uit die tijd dat het ook om gewone mensen ging. Het was overal middelpunt van discussie en dat moeten we weer zien los te krijgen. Het was tegelijkertijd een groot plan en erkenning van de concrete leefsituaties van hele gewone mensen. Dank aan Nivon dat ze besloten hebben om een eenvoudige versie van de FGD te maken en in lokale afdelingen tot onderwerp te maken, dat zouden ook andere instellingen moeten doen.
Deze dag heeft niet echt een routeplan opgeleverd, maar wel veel zaken opgeleverd: duidelijke ondersteuning, in verschillende workshops veel concrete suggesties en bijdragen. Als platform moeten we al die zaken bij elkaar vegen, verder handen en voeten geven. Over vier jaar moet er immers een plan van transitie ontwikkeld en gestart zijn.
verder zijn er verschillende expertmeetings in voorbereiding, er wordt een tweede cursus gehouden over de achtergronden van de FGD in Amersfoort. Er wordt gedacht aan cursussen over vervolgthemas zoals de strategie. En we moeten hard werken aan de financiële basis, die is zeer wankel, we zouden het liever niet over hebben maar stellen alle ideeën op dat gebied op prijs.
Ten slotte wordt iedereen bedankt, van de dames van de catering, techniek, subsidiegevers, sprekers, etc.