Afgelopen jaar publiceerden Wim Dierckxsens en Walter Formento in Buenos Aires hun boek: Perestroika en Occidente y la Caída del ´Dios Dinero´ – Nuevos Paradigmas para otra Civilización, ofwel Perestroika in het Westen: de val van de “God van het Geld” – Nieuwe paradigma’s voor een andere beschaving. Met toestemming van de auteurs (en de weduwe van Wim Dierckxsens) en van de uitgever maakt Platform DSE hier een vertaling van het boek beschikbaar. De tekst van het Ten geleide uit het boek, geschreven door de vertalers, geeft vast een indruk van de inhoud.
In Europa, en zeker in Nederland, is er soms verbazing over de wijze waarop in andere delen van de wereld gekeken wordt naar de zich ontwikkelende en vernieuwende geopolitieke verhoudingen. Van een dominantie van het westerse blok is nauwelijks nog sprake, landen elders, en zeker in het Globale Zuiden oriënteren zich steeds meer op nieuwe mondiale krachten, in het bijzonder op de nieuwe grootmachten China en India, en nieuwe samenwerkingsverbanden als de BRICSplus. Dat betreft dan niet alleen opstellingen in internationale verbanden als de Verenigde Naties en de G20, maar zeker ook de economische en de militaire koers die gevaren wordt.
Die ontwikkeling wordt versterkt door de zich verbredende bewustwording dat er een einde komt aan de overheersing in de internationale verhoudingen van de Verenigde Staten van Amerika-USA. Die economische macht brokkelt af door de alsmaar voortgaande verslechteringen van de binnenlandse financiële balansen, zie met name de alsmaar groeiende begrotingstekorten. Maar zeker ook de scheef gegroeide externe handels- en betalingsbalans. Daarbij verschijnen steeds meer nieuwe en onbeheerste betalingsmiddelen. Dit zijn maar enkele van de op dit moment spelende ontwikkelingen. Het beeld van ‘reus op lemen voeten’ dringt zich op.
Op deze en andere geopolitieke ontwikkelingen wordt ingegaan in het voorliggende essay. Dat is geschreven door in Latijns Amerika bekende en actief aan het debat deelnemende intellectuelen Wim Dierckxsens en Walter Formento. Wim, de eerste auteur is van Nederlandse afkomst, heeft in Tilburg gestudeerd en ook in het Parijs van de jaren zestig, aan de Sorbonne. Zijn academische promotie tot doctor verwierf hij aan de Radboud Universiteit. Hij werkte vele decennia in Latijns Amerika met meestal Costa Rica als uitvalsbasis. Wim wordt hogelijk gewaardeerd in verschillende Latijns-Amerikaanse landen, zowel in academische als politieke milieus. Hij heeft ook in verschillende landen academische eerbewijzen ontvangen.
Als mensen in Nederland zich afvragen hoe het komt dat mensen als Lula zich dikwijls fundamenteel verschillend van Europese auteurs en politici opstellen, dan kan lezing van teksten zoals deze van Dierckxsens en Formento worden aanbevolen. Zij gebruiken ook in die kringen meer voorkomende typeringen als ‘De heren van Davos’ en ‘Perestroika in het westen’. Hun analyse is goed gedocumenteerd. En hun beschrijving van de strijd tussen verschillende facties binnen ‘het westen’ (globalisten en continentalisten) is boeiend. Tegelijkertijd moet deze tekst gezien worden als bijdrage aan de discussie. En aangezien die discussie veelal met groot enthousiasme wordt gevoerd, worden er ook inzichten beschreven waarvan de verantwoording twijfelachtig is.
Het voorgaande wil niet zeggen dat de auteurs zich beperkt hebben tot een kritische analyse van de zich ontwikkelende mondiale verhoudingen. Integendeel, zij hebben een duidelijke toekomstvisie namelijk die van een Wereldgemeenschap geleid door het Algemeen Welzijn. “Om gericht te zijn op het Algemeen Welzijn moet het Westen een draai van 180 graden kunnen maken in zijn ‘beschouwing’ van de wereld op basis van de rechten en individuele belangen van mensen, bedrijven, kapitaal, enz. Het moet in staat zijn de wereldgemeenschap voorop te stellen.”
Wim is, zeer tot onze spijt en verdriet, in de zomer van 2023 overleden.
Wij, Gerrit Stegehuis en Lou Keune (de vertalers van deze tekst), hebben op onderdelen grote moeite met deze tekst. Dat betreft met name kwesties als de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, corona, klimaatverandering, begrippen als ‘oosterse’ dan wel ‘westerse’ cultuur, en het positieve beeld van hoe de Chinese samenleving zich ontwikkelt. De publicatie van deze tekst betekent dan ook niet dat wij die inhoudelijk voor onze rekening nemen.
Dat neemt niet weg dat wij deze tekst ten zeerste aanbevelen. Het is een voorbeeld van het debat zoals dat elders in de wereld gevoerd wordt. Het kan ons ter lering strekken, bijvoorbeeld om kritisch naar ons zelf te kijken, en deel te nemen aan de zich ontwikkelende debatten over economie en samenleving, waar ook ter wereld.
Lou Keune en Gerrit Stegehuis