Terecht is er veel discussie over het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP), het verdrag over handel en investeringen waarover de Europese Commissie en de Verenigde Staten onderhandelen. Een onderdeel dat veel verzet oproept is het Investor to State Dispute Settlement (ISDS), dat investeringen van bedrijven in een ander land moet beschermen. Als, na afsluiten van TTIP, Nederland een maatregel neemt die volgens een Amerikaans bedrijf de waarde van zijn investering hier aantast, kan dat bedrijf bij een tribunaal compensatie eisen. Voorstanders van ISDS wijzen erop dat het al heel lang bestaat, waarom zouden we er nu opeens tegen zijn. Inderdaad mag het de tegenstanders best in verlegenheid brengen dat er nu pas aandacht voor is. Het toenemend aantal ISDS-claims was tot nu toe vooral gericht tegen landen uit het ‘Zuiden’, waar ‘onze’ multinationals investeringen hebben. Alleen vanuit de Verenigde Staten zijn meer ISDS-zaken gestart dan vanuit Nederland, ook al gaat het daarbij vaak om buitenlandse bedrijven die hun Nederlandse brievenbusfiliaal daarvoor gebruiken. Dat ISDS ter discussie staat nu ook voor Nederland claims dreigen is prima, maar aandacht voor de Noord-Zuid dimensie mag dan niet ontbreken.
Hoe ISDS in het Zuiden uitwerkt, en hoe ontwikkelingslanden ISDS ervaren, kan geanalyseerd worden dankzij een aantal korte papers (‘Investment Policy Briefs’) die zijn gepubliceerd door het South Centre. Het South Centre is een organisatie van ontwikkelingslanden die de landen helpt activiteiten te coördineren en kennis uit te wisselen, zodat ze hun gezamenlijke belangen op het internationale speelveld beter kunnen behartigen. De papers beschrijven voor vijf landen ervaringen met investeringsverdragen, en vooral met ISDS, en geven aan welke conclusies de auteurs daaruit trekken. De auteurs werken soms voor de regering van het land, soms zijn het academici. In het vervolg bespreek ik kort de inhoud van de papers, om daarna wat algemene conclusies te trekken.
…
ISDS gezien vanuit het ZuidenLees meer »
Handelsverdragen, daar is de laatste jaren veel over te doen. Voor een korte presentatie over het onderwerp ging ik zoeken naar informatie over CETA en TTIP. Wist ik veel dat er nog veel meer handelsverdragen waren… . Gelukkig had Gerrit Stegehuis al veel zaken uitgezocht en schreef eerder ook over ISDS. Ik wilde mij er eens in verdiepen want ik begreep iets niet: hoe wil men de economie laten groeien door afspraken te maken over handel? Het leek mij dat als het ene land meer mag exporteren, melk bijvoorbeeld, dat het ten koste gaat van de melkproducenten in het andere land. We krijgen toch niet opeens meer dorst? Het bleek ingewikkelder te zijn dan ik eerst dacht, maar inderdaad, schieten we er weinig mee op. Sterker nog, we gaan er vooral op achteruit.