Platform DSE sluit zich aan met zo’n twintig andere milieu-, landbouw- en ontwikkelingsorganisaties bij het ‘Voedsel Anders‘-manifest. Landbouw behelst een ingrijpende wijziging van de natuur en het landschap op meer dan een derde van het aardoppervlak. Landbouw heet ook wel de primaire sector en is in veel economieën cruciaal. Maar belangrijker nog: landbouw gaat om voeding, gezondheid, gemeenschap en zelfbeschikking. In veel gebieden is de landbouw geïndustrialiseerd en in handen van grote bedrijven. Vaak worden bodems en nabije natuurgebieden aangetast, boeren en bewoners van hun land verdreven, en consumenten bediend met producten waarvan ze de omstandigheden bij de oorsprong niet kennen. Platform DSE is voorstander van een meer regionale economie met gesloten kringlopen en zelfbeschikking voor gemeenschappen. Lees via de link het hele manifest.
De gezamenlijke visie
De Voedsel Anders-beweging streeft naar eerlijke en duurzame voedsel- en landbouwsystemen met een verantwoord beheer van bodems, landschap, planten, dieren en water. We werken aan voedsel- en landbouwsystemen waarbinnen boeren en burgers meer zeggenschap hebben. We willen eerlijke, kostendekkende prijzen voor de boer in alle delen van de wereld en genoeg en gezond voedsel voor iedereen. Dat betekent werken aan zowel voedselsoevereiniteit als aan voedselzekerheid.
Voedsel Anders is een sociale beweging van diversiteit: van groepen en individuen met veel verschillen in strategie, gedachtengoed en geschiedenis. Wij verenigen ons echter in de uitgangspunten van dit manifest. We streven ernaar bruggen te slaan tussen de vele verschillende initiatieven voor eerlijke en duurzame voedsel- en landbouwsystemen. Waar mogelijk werken we toe naar gezamenlijke standpunten en activiteiten. We zoeken bovendien aansluiting bij voedselbewegingen in andere landen en regio’s.
Waarom moeten we naar een ander voedselsysteem?
Niet alleen honger maar vooral eenzijdige voedingspatronen zijn een groot probleem, waardoor twee miljard mensen ondervoed zijn. Tegelijkertijd lijden ook 500 miljoen mensen aan obesitas. Het is pijnlijk dat het merendeel van de mensen die ondervoed zijn, op het platteland wonen en voedsel produceren. Dat is niet de enige paradox: honger en ondervoeding zijn nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak terwijl er op de wereld ruim voldoende eten is voor alle mensen. Circa een derde van de voedselproductie wordt echter verspild en ook wordt er niet voldoende en divers voedsel dáár geproduceerd waar het nodig is.
Gevangen tussen dure toeleveranciers, lage en onstabiele opbrengstprijzen, en ploeterend op land dat steeds minder voortbrengt, stoppen overal in de wereld veel boerinnen en boeren met hun bedrijf. In Nederland zijn dat er zes tot zeven per dag. Het platteland wordt overgenomen door een handvol agrarische ondernemers die met schaalvergroting en nieuwe technologie en zo min mogelijk arbeid, de toekomst tegemoet gaan. In ontwikkelingslanden zien veel boeren zich gedwongen naar de stad te gaan op zoek naar werk, wat er vaak niet is, en dat kan leiden tot een armoedig bestaan in sloppenwijken.
De geïndustrialiseerde landbouw veroorzaakt ongeveer een derde van de totale uitstoot van broeikasgassen, wat leidt tot klimaatverandering. Bovendien raakt het bodemleven en dus de bodemvruchtbaarheid door het langdurige gebruik van chemicaliën aangetast en zijn veel bodems uitgeput of juist overbemest. Oppervlaktewater en grondwater zijn vervuild en de (agro)biodiversiteit is schrikbarend afgenomen. De intensieve veehouderij brengt gezondheidsrisico’s met zich mee, zoals bijvoorbeeld antibiotica-resistentie. Hoewel er in Europa steeds hogere eisen worden gesteld aan het boerenbedrijf wat betreft milieu, dierenwelzijn en volksgezondheid, staan deze eisen onder druk van vrijhandelsverdragen zoals het TTIP-verdrag met de Verenigde Staten.
Voedsel anders, ander voedsel
Overal ter wereld beseffen mensen dat het zo niet langer kan. Er zijn vele vernieuwende boeren die voor eerlijke en duurzame productiemethodes en andere teelten kiezen. Daarmee vergroten ze hun inkomen en autonomie en brengen ze nieuw leven in hun bodems. Burgers verenigen zich rond gezond voedsel en buurtmoestuinen of zetten – samen met lokale producenten – voedselnetwerken op. Velen, waaronder politici en maatschappelijke organisaties, zetten zich in voor een eerlijker handels-, investerings- en mededingingsbeleid. Er zijn academici die reageren op vragen van boeren en samen met hen kennis uitwisselen en opbouwen. Overal ter wereld staan mensen en bewegingen op die opkomen voor het recht op voedsel, water en vrije zaden.
De Voedsel Anders-beweging verenigt veel van deze individuen, organisaties en netwerken in het streven naar eerlijke en duurzame voedsel- en landbouwsystemen. Er zijn verschillende manieren waarop dit in de praktijk kan worden gebracht en al wordt gebracht. In de voedselbewegingen in Nederland en Vlaanderen en daarbuiten zien we dat dit vooral gebeurt binnen vier centrale deelgebieden:
- Agro-ecologie,
- Regionale voedselsystemen,
- Een rechtvaardig handels- en landbouwbeleid,
- Landrechten en grondpolitiek (land governance).
Deze deelgebieden vullen elkaar aan en vormen tezamen onze visie op eerlijke en duurzame landbouw- en voedselsystemen.