Op 19 december is door de organisatoren van de conferentie geformuleerd wat het doel van de conferentie van 10 januari is.
Oogmerken van de conferentie opgesteld door de organisatoren
1. Het thema is ontleend aan Al Gore's film "An inconvenient truth", maar we kijken bewust verder dan het klimaatvraagstuk. Twee redenen voor het door ons gekozen motto:
- het is een passend en ook nog redelijk comfortabel moment om vanuit de gegroeide ecologische en sociaal-economische urgentie (wereldklimaat, nog steeds toenemende mondiale ongelijkheid) de noodzakelijke transitie aan de orde te stellen van alle rijkere economieën, dus ook die van België en Nederland;
- de transitie, omslag of trendbreuk die we voor ogen hebben hoeft, hoe ingrijpend ook, niet aan het menselijke geluk afbreuk te doen. Zij behoedt ons integendeel voor nog grotere problemen op vlak van gezondheid, milieudegradatie, een nog verder toenemende armoedekloof op wereldvlak, (gewapende) conflicten en migratiestromen.
In beeldtaal: onze economieën oriënteren zich nu nog op de groei van het bruto nationaal product als snelheidsmeter, maar met name de hoogtemeter – de afstand tot een duurzame en solidaire economie – ontbreekt. Daarom is een eerste oogmerk van de conferentie ook de meetinstrumenten van onze economieën zo te herijken en/of te corrigeren, dat ze de afstand die ons nog scheidt van een duurzame economie zo scherp mogelijk aangeven en ons bovendien assisteren in het toegroeien naar een meer solidaire economie.
2. De conferentie dient duidelijkheid te verschaffen over wat het fundament van duurzame ontwikkeling en solidariteit reëel voor rijke economieën als de onze betekent.
De volgende speerpunten zijn daarbij simultaan van belang:
- Een sociaal-cultureel speerpunt: de bevolking dient er langs diverse wegen (media, politiek, onderwijs) op te worden voorbereid dat de onafgebroken sinterklaasavond van een doorgroeiende materiële consumptie per hoofd van de bevolking voorbij is. De aarde kan dat ecologisch niet aan. Bovendien gebruiken we te veel grondstoffen en energie, ten koste van de armere landen, die ze nodig hebben voor hun eigen ontwikkeling, en voeren de militaire ratrace op tussen de rijke landen om de laatst overgebleven energievoorraden.
- Een structureel speerpunt: de ruimte die door consumptiematiging ontstaat, wordt primair benut voor:
– de versterking van de investeringen in milieubehoud en besparingen van menselijke en natuurlijke hulpbronnen;
– de mondiale herverdeling van de welvaart en daarmee ook de ontwikkeling en de instandhouding van het sociale en ecologische "kapitaal"van de samenleving.
Zo wordt een duurzaamheidstructuur binnen de samenleving zowel publiek als privaat verder opgebouwd. - Een institutioneel speerpunt: mogelijk startend vanuit een Breed Maatschappelijk Beraad is een op duurzaamheid en solidariteit gericht permanent overlegorgaan tussen de belangrijkste maatschappelijke actoren nodig (bij voorkeur naar Belgisch / Vlaams model), dat de omvorming van de economie begeleidt en zo nodig ook zelf ter hand neemt.
- Een inkomensmatigend speerpunt: via overleg, en zo nodig regulering, wordt naar een maximalisering van het netto inkomen gestreefd.
- Een fiscaal speerpunt: het belastingsysteem wordt zo omgevormd dat duurzame alternatieve energievormen en milieubesparingen er direct baat bij hebben, en mens- en milieubelastende en energieverslindende vormen van productie en consumptie sterker worden belast en arbeid minder. Deze belastinghervorming levert extra banen op en stimuleert de maatschappij meer te investeren in mensvriendelijke en milieuefficiënte technologie.
- Een productnormerend speerpunt: De overheden gaan scherpere productnormen ontwikkelen waarin niet alleen aan gezondheidsaspecten aandacht wordt gegeven, maar ook de efficiëntie van het gebruik van menselijke en natuurlijke hulpbronnen wordt gemaximaliseerd.
Tilburg, 19 december 2007
Klimaatconferentie in Bali
De klimaattop in Bali werd op 14 december ternauwernood afgesloten met een akkoord dat volgens veel deskundigen 'teleurstellend' is. Het meest positieve is dat de VS verklaard heeft mee te zullen doen, maar er staan geen streefdoelen of verplichtingen vermeld.
Een eerste overzicht met reacties is hier te vinden: www.globalinfo.nl
Het thema economische groei, dat uiteraard veel met de klimaatproblematiek te maken heeft, stond niet als apart onderwerp op de agenda in Bali. Opmerkelijk in de Nederlandse pers was een stuk in NRC-Handelsblad van voormalig directeur van de FAO en tegenwoordig hoogleraar aan de UvA Louise Fresco met als titel "Drie Denkfouten over het Klimaatprobleem" waarin ze onomwonden – en zonder enig argument – stelt dat de economische groei niet ter discussie mag staan. Haar hoop heeft ze volledig gevestigd op "verregaande innovatie".
An Heyerick van VODO schreef tijdens de klimaattop vanuit Bali het volgende over het verband tussen groei en klimaatverandering:
KLIMAAT sparen zonder economische groei in vraag te stellen is niet mogelijk
De VN-klimaatconferentie in Bali loopt op zijn einde. Nog één dag te gaan om tot een wereldwijd akkoord te komen om de globale broeikasgasuitstoot radicaal terug te dringen en onomkeerbare effecten en onaanvaardbare risicoâs te vermijden. De globale temperatuurstijging moet hiervoor absoluut onder de kritieke grens van 2°C blijven. Omgerekend wil dit zeggen dat de globale emissies in 2015 hun piek moeten bereiken om daarna af te nemen met minstens 50% tegen 2050 in vergelijking met 1990. De geïndustrialiseerde landen moeten hierin het voortouw nemen door hier in Bali drastische en verplichte reductiedoelstellingen vast te leggen tegen 2020 (25 â 40%). Enkel indien industrielanden een ambitieus engagement willen opnemen, zullen ook andere landen, zoals de China, Brazilië en andere ontwikkelingslanden, overtuigd kunnen worden om mee in het klimaatbad te stappen. De klimaatproblematiek is immers een mondiaal rechtvaardigheidsvraagstuk. De landen in het zuiden hebben het minst bijgedragen aan het veroorzaken van de opwarming van de aarde, maar worden wel het zwaarst getroffen door de gevolgen ervan. Een rechtvaardig internationaal klimaatbeleid moet dan ook gebaseerd zijn op de principes 'de vervuiler betaalt' en de 'gezamelijke maar verschillende verantwoordelijkheid', waarmee verwezen wordt naar de historische verantwoordelijkheid van industrielanden in het klimaatprobleem. Europa is hier alvast van overtuigd en wil deze absolute reductiedoelstellingen in het klimaatakkoord zien. De De Verenigde Staten en Canada weigeren echter om dit te aanvaarden. De onderhandelingen zitten voorlopig geblokkeerd zitten en de onderhandelaars en ministers werken zich letterlijk en figuurlijk in het zweer om hierin beweging te krijgen. Geen akkoord is absoluut geen optie. Dus alle registers moeten opengetrokken worden om de knelpunten weg te werken en er tegelijkertijd voor te zorgen dat er ambitieuze afspraken worden gemaakt.
Wat in deze twee weken van intensieve onderhandelingen niet aan bod is gekomen is de link tussen een ambitieus klimaatbeleid en economische groei. Het discours van Nicolas Stern – voormalig econoom van de Wereldbank en adviseur van de Britse Regering – wordt hier wel geregeld aangehaald: Het uitblijven van een ambitieus klimaatbeleid zal onze economische groei op lange termijn ondermijnen. De kostprijs van maatregelen om de klimaatverandering tegen te houden, liggen volgens hem vijf keer lager dan de kosten die nodig zullen zijn om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen. Ook Secretaris-Generaal van de VN, Ban Ki Moon, benadrukte hier in Bali dat de strijd tegen klimaatverandering niet tegengesteld is aan economische groei. Dit is uiteraard een belangrijke boodschap voor de ontwikkelingslanden die hun recht op een economische ontwikkeling willen vrijwaren.
Voor de industrielanden zelf lijkt me dit echter een verkeerde boodschap. Europa speelt hier in Bali een voortrekkersrol. Duitsland heeft zonet besloten om hun emissies tegen 2020 met 40% te reduceren. De manier waarop deze reductiedoelstellingen bereikt moeten worden, blijft echter een zeer gevoelig onderwerp. Ecodesign en technologische ontwikkeling zal alleszins niet voldoende zijn om dergelijke doelstellingen te realiseren. Ook onze manier van leven, van consumeren en produceren moet in vraag worden gesteld. Economische groei kan onmogelijk de leidraad blijven van ons denken en handelen. De menselijke, sociale, ecologische en economische kosten van dit groeidenken lopen veel te hoog op, in de eerste plaats in het Zuiden. Er is dan ook een stevige maatschappelijke discussie nodig over hoe we op een ander manier over welvaart kunnen nadenken.
Nog wat losse punten over de conferentie
- Er is een banner downloadbaar/linkbaar vanaf de site (zie 'colofon' pagina)
Ook zijn er posters (formaat A3) van de conferentie. Mocht u die willen ophangen, dan kunt u ze bestellen via ons emailadres. - Op korte termijn zal er een forum geopend worden op http://mvonieuws.sossoon.net waar over de conferentie en de groeithematiek gediscussieerd kan worden
- De plaats van de conferentie is gebouw COBBENHAGEN op het terrein van de UvT. Een routebeschrijving is hier te vinden: www.uvt.nl
- ook komen er voortdurend nieuwe teksten bij op de website (zie de rubriek op de voorpagina links: voorbereidende/ondersteunende teksten