De crisis-achtige ontwikkelingen in de mondiale economie zijn in september 2008 in een stroomversnelling gekomen met wat de ‘kredietcrisis’ is gaan heten. plotseling dreigden banken van de grootste categorie – en daarna ook megabedrijven in andere sectoren – failliet te gaan en zo de hele economie met zich mee te slepen. Het dwong overheden tot steunmaatregelen van ongekende schaal.
In feite was de crisis al een jaar eerder, in de zomer van 2007, op gang gekomen toen de Amerikaanse bank Bear Stearns en twee door haar beheerde hedgefondsen in de problemen kwamen en aandelenkoersen op de belangrijkste beurzen plotseling scherp daalden.
Sinds september 2008 zijn er stormachtige ontwikkelingen geweest, zowel op economisch als op politiek gebied, en deskundigen zijn er over het algemeen over eens dat de crisis nog lang niet voorbij is en vermoedelijk de komende tijd verder zal intensiveren met grote gevolgen voor de ‘reële economie’.
De mate waarin overheidsingrijpen is voorgekomen om de crisis onder controle te krijgen, heeft veel progressieve analytici doen concluderen dat hiermee een einde zou zijn gekomen aan de neoliberale fase in de economie.
De economische crisis benadrukt de relevantie van het project rond een Duurzame en Solidaire Economie, waarover op 16 januari 2009 een tweede conferentie wordt georganiseerd in Antwerpen.
Veel van de zwakheden en misstanden in de heersende manier van economie bedrijven die nu duidelijk worden, zijn immers in de voorbereiding of door afzonderlijke deelnemers aangeduid. Daarnaast is er veel werk gestoken in het aangeven van alternatieven op allerlei vlak, van zeer praktisch tot ‘systematisch’. Het nut daarvan is met de crisis voor velen duidelijker geworden en de ontvankelijkheid ervoor onder het publiek, is sterk gegroeid.
Toch is er weinig reden om nu maar op de lauweren te rusten. De meeste maatregelen die nu doorgevoerd worden, zeker in Nederland, zijn puur gericht op symptoombestrijding en de meeste noodzakelijke structurele hervormingen lijken niet veel dichterbij te komen. De politieke en economische sectoren blijven vasthouden aan de ‘zekerheden’ van de hen bekende economische koers, ook al wordt steeds duidelijker dat die onhoudbaar is en op den duur letterlijk dood loopt.
Waar dat misschien nog het meest duidelijk wordt, is als het gaat om het fenomeen economische groei. Alle voorspellingen wijzen erop dat de groei (altans, gedefinieerd als groei van het BBP) komend jaar – met name in de ‘rijke landen’ – sterk af zal nemen en waarschijnlijk zal de economie in Nederland in 2009 zelfs krimpen. Berichtgeving erover in de media en door politici en bankiers, is nog steeds zeer eenzijdig en de toon is steevast alarmerend. Terwijl er natuurlijk positieve kanten zitten aan het verminderen van de onstuimige economische groei.
Eerder, vlak voor de kredietcrisis toesloeg, probeerden we dat punt te verduidelijken in de Volkskrant, waar in de zomer drie columns waren verschenen die sterk pro-groei waren. Het weerwoord werd door de krant geweigerd, maar is op de website terug te vinden.
De ‘schaduwzijden van economische groei’ is een van de speerpunten van het project voor een Duurzame en Solidaire Economie en de bijbehorende conferenties. Achtergrondinformatie daarover is op de website van het project en van Vóór de Verandering uitvoerig te vinden.
De uitdaging voor degenen die op dit moment te midden van de economische crisis constructieve kritiek uiten, en alternatieven naar voren schuiven, is om optimaal gebruik te maken van de nieuwe omstandigheden. Om dat te kunnen, moeten er ook middelen ontwikkeld worden – op het gebied van media, onderzoek, communicatiestructuur etc. Maar minstens zo belangrijk is het ontsluiten en verspreiden van reeds bestaande informatie en standpunten, die al ruimschoots voorhanden is maar nog door te weinig mensen wordt benut. Daarom hieronder nog wat verwijzingen naar bestaande informatie of bronnen.
- Tijdens een expertmeeting ter voorbereiding van de conferentie van Antwerpen, werd een ‘motie over de kredietcrisis’ aangenomen door de aanwezigen.
Daarin werd gewezen op de noodzaak voor structurele hervormingen en de kansen daartoe die door de crisis geboden worden. - OIKOS, een van de lidorganisaties van Platform DSE, heeft de campagne ‘geloofwaardige globalisering’ opgezet, met de gelijkluidende conferentie op 18 november 2008.
- Samen met enkele andere organisaties heeft Vóór de Verandering, een van de lidorganisaties van Platform DSE, een bescheiden conferentie georganiseerd onder de titel ‘Links en de Crisis’. Deze was bedoeld om te inventariseren welke standpunten verschillende groeperingen innemen, en welke mogelijkheden er bestaan voor een verdergaand antwoord op ‘de crisis’.
Onderdeel van de conferentie was een reader waarin een groot aantal Nederlandstalige verklaringen opgenomen is.
In maart zal er een vervolg georganiseerd worden, met vooral workshops op ‘deelgebieden’. - Andere lidorganisaties van Platform DSE bieden deskundige informatie aan.
Zoals INSnet over duurzame en groene economie: www.duurzaamnieuws.nl
Voor de Verandering (alternatieven): www.globalternatives.nl
VODO (duurzame ontwikkeling): www.vodo.be
de Kleine Aarde (praktische alternatieven, anders meten) www.dekleineaarde.nl - Bij de globaliseringswebsite globalinfo.nl is een serie gestart (‘De kredietcrisis volgen’) met analyses en uiteenlopende links.
Zie hier de tiende in de serie: www.globalinfo.nl
Bovendien is daar een openbare mailinglijst gestart voor berichten en discussies over de economische crisis: kredietcrisis
Op www.globalinfo.nl verschijnen bovendien regelmatig Nederlandse vertalingen van artikelen over de economische crisis. - Het Transnational Institute (TNI), een organisatie waar wij veel mee samenwerken, is een speciale afdeling op de website begonnen met (voornamelijk Engelstalige) artikelen over de achtergronden van de crisis: casinocrash.org
Myriam vander Stichele, van TNI en Somo en een van de inleiders van de workshop over financiële markten op onze komende conferentie, heeft bijgedragen aan een aantal gedegen voorstellen voor ingrijpende hervormingen van de financiële stelsels en voor door de G20-vergadering te nemen maatregelen. Deze zijn op casinocrash.org en (in Nederlandse vertaling) op globalinfo.nl te vinden. - Er is een speciaal ‘crisisnummer’ uitgekomen van de gratis krant Klasse!, waarin de positieve kant van de crisis benadrukt wordt.
De krant is op papier te bestellen voor iedereen die wil helpen deze te verspreiden, en hier als pdf-versie op internet te zien: Klasse - Ook is er in Amsterdam in samenwerking met Studium Generale van de Universiteit van Amsterdam een serie lezingen gestart over wat we noemen ‘real world economics’.
De derde in de serie, afgelopen 8 december, ging over (kritiek op) economische groei. (zie: www.crea.uva.nl) - En dan zijn er nog – aanvullend op bovengenoemde bronnen – vele websites met relevant economisch nieuws of journalistieke inhoud, zoals
www.pala.be en
www.mo.be.
Voor het meer ‘activistische’ nieuws zie www.indymedia.nl
en de websites van de organisaties die rond het PlatformDSE actief zijn. Zie de kolom rechts op eze pagina.
U kunt dit artikel hier downloaden