Concept Roadmap t.b.v. Thematiek Gewapende conflicten en Energiezekerheid
N.b. Heel bewust is hier sprake van een conceptversie van de roadmap. Deze is onderwerp van gesprek tijdens de workshop op de conferentie van 3 februari 2011, en zal uiteraard verder aangepast en uitgewerkt worden in de werkgroep die het project verder vorm gaat geven (d.w.z. de initiatiefnemers van de workshop, aangevuld met belangstellenden uit de workshop, mede op basis van op onderzoek verworven nieuwe inzichten en lobbyervaringen.
Uiteindelijke doelstelling voor het jaar 2020:
Op een VN-top wordt besloten tot internationale samenwerking op de terreinen van de mondiale transitie naar duurzame energie en een rechtvaardige verdeling van resterende fossiele energievoorraden (bijvoorbeeld in de vorm van de oprichting van een Mondiale Energie Gemeenschap).
De top is de uitkomst van een proces in de voorgaande jaren waarin overal ter wereld regionale samenwerking tot stand is gekomen m.b.t. een duurzame energievoorziening, waarin enerzijds de afhankelijkheid van slechts enkele producenten/leveranciers is verminderd maar anderzijds, waar die afhankelijkheid blijft bestaan, deze juist aanleiding is voor intensieve samenwerking (zoals indertijd in de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal) in plaats van competitie.
De weg waarlangs deze doelstelling bereikt zou kunnen worden, is de volgende:
1. Doelstelling voor 2011 en eerste helft 2012
Er is een forse bijdrage geleverd aan de informatievoorziening m.b.t. de thematiek en een begin is gemaakt van een gerichte lobby.
Dat is gebeurd door:
* Het verzorgen van een workshop tijdens de PDSE-conferentie van februari 2011 en het werven van medewerkers aan het verdere project
* het in samenwerking met de geworven medewerkers verder voorbereiden van het project (financiering, e.d.)
* het vanaf juni 2010 schrijven van papers over:
a. wapenhandel en oliegerelateerde conflicten
Identificeren van olie- en andere energiebronnen-gerelateerde conflicten en wapenhandel daar naar toe en inschatting van toekomstige probleemgebieden.
b. militaire strategieën en –praktijk en energiezekerheid
De rol van het veiligstellen van energiebronnen in militaire strategieën en militaire praktijk. Wat voor veranderingen zou de omslag naar duurzame energie/energiebesparing hierin hebben? Pleidooi voor het samengaan van energieverduurzaming en demilitarisering.
c. geopolitiek van duurzame energie
Waarom duurzame energie meer onafhankelijkheid geeft dan fossiele brandstoffen. Geopolitieke barrières van duurzame energie, zonnespiegels in Noord-Afrika, zeldzame metalen en de technologische voorsprong van China. Wat is goedkoper, militariseren van de toevoer van fossiele brandstoffen of investeren in duurzame energie?
* Het organiseren van drie bijeenkomsten over de genoemde papers, waarvan de eerste twee (resp. oktober 2011 en februari 2012) voor medewerkers van organisaties om samen handelings-perspectieven en een vervolgstrategie te ontwikkelen en waarvan de laatste (in juni 2012) alle drie de papers omvat en gericht is op een breed publiek en toewerkt naar een agenda voor de toekomst.
* Het indienen van een paper bij en participatie in de International Conference on Science, Technology and Peace van de Stichting Vredescentrum Eindhoven; deze conferentie geeft als thema: ‘From Consumption-Driven Societies and a Fundamentally Divided World Towards a Globe of Sustainability, Justice and Peace’.
* Lobby: het benaderen van relevante spelers (politiek, ambtenarij, bedrijfsleven, NGO’s) met de drie papers en het verzorgen van publiciteit met de papers (artikelen op websites, in tijdschriften en kranten) met als doelstelling dat zij de argumenten uit de papers overnemen en dienovereenkomstig handelen. Dat kan bijvoorbeeld door:
– wapenproductie en wapenhandel die samenhangt met (de dreiging van) oliegerelateerde conflicten aan te pakken (met als eerste stap het stellen van Kamervragen over de kosten van de beveiliging van de import van fossiele brandstoffen);
– overleg met het MVO-Platform uitbreiding MVO-gedragscode met ‘conflictsensitiviteit’
– overleg met Nederlandse NGO’s die betrokken zijn bij activiteiten rond Publish What You Pay (PWYP), het Extractive Industries Transparency Initiative (EITI) en het Ruggie Framework over gezamenlijke activiteiten gericht op het Nederlandse beleid;
-bevorderen dat het Nederlandse (OS-, buitenland-, economie- en defensie) beleid zich richt op het wegnemen van de oorzaken van onveiligheid (coherentie!), bijvoorbeeld rond piraterij.
* webcampagne: met informatieve website en interactieve onderdelen
2. Doelsteling voor tweede helft 2012 en 2013
Het ontwikkelen (door een breed samenwerkingsverband van NGO’s) van een concreet langetermijns-onderzoek-, lobby- en actiestrategie waarin energieverduurzaming en demilitarisering centraal staan (d.w.z. toespitsing op thematiek 2e paper). Maar intussen ook:
* Lobby bij politieke partijen om hetgeen in 2011 ontwikkeld is over te nemen.
3. Doelstelling voor 2014
Door middel van de lobby die in 2011 startte (zie aldaar) is bereikt dat:
* Een meerderheid van de politieke partijen in Nederland heeft zich de argumentatie van deze roadmap en de achterliggende notitie eigen gemaakt.
* Nederland zet zich actief in voor een vorm van internationaal beheer van schaarse grondstoffen en internationale samenwerking rond duurzame energie.
* Nederland loopt voorop in het bekritiseren de militarisering van fossiele brand- en grondstoffenwinning en import en voert mede daarom een restrictief beleid op het terrein van wapenproductie en –handel.
4. Doelstelling voor 2015-2016
Voortzetting lobby van regeringen en NGO’s uit de voorgaande jaren in Europees verband mede gericht op Rusland, de voormalige Sovet-republieken en China om te komen tot samenwerking op het gebied van grondstoffenschaarste en het beheer en de ontwikkeling van fossiele en duurzame energie.
5. Doelstelling voor 2017
Het sluiten van een samenwerkingsovereenkomst rond grondstoffenschaarste en het beheer en de ontwikkeling van fossiele en duurzame energie tussen de EU en Rusland, de voormalige Sovet-republieken en China.
6. Doelstelling voor 2018-2019
Voortzetting van de lobby uit de voorgaande jaren in internationaal verband. Hierbij wordt onder meer gestreefd naar de vorming van een Eurafrikaanse Energie Gemeenschap naar voorbeeld van de inmiddels gevormde Euraziatische Energie Gemeenschap.
7. Uiteindelijke doelstelling voor het jaar 2020:
Op een VN-top wordt besloten tot internationale samenwerking op de terreinen van de mondiale transitie naar duurzame energie en een rechtvaardige verdeling van resterende fossiele energievoorraden (bijvoorbeeld in de vorm van de oprichting van een Mondiale Energie Gemeenschap).
Belangrijke medespelers bij deze plannen:
* De reeds genoemde NGO’s (de milieuorganisaties zouden zich behalve voor de vervuiling ook moeten gaan interesseren voor de begrensdheid van de voorraden aan grondstoffen)
* De Groene Zaak en groene bedrijven
* Institute for Environmental Security
* Duurzaamheidsoverleggen in politieke partijen, zoals het Duurzaamheidsberaad in het CDA
Ontwikkelingen die de uitwerking ervan ondersteunen:
* Het groeiende bewustzijn dat de voorraden aan fossiele energiebronnen en grondstoffen eindig zijn (TNO bestudeert metaalschaarste; de militaire sector ziet de dreiging van energietekorten; in het begrotingsdebat van BuZa was al sprake van het begrip ‘grondstoffenzekerheidsbeleid en pleitte CDA-er Ormel voor ‘een passend juridisch internationaalrechtelijk kader voor de handel in zeldzame metalen’; de minister beloofde een notitie hierover vóór de zomer van 2011: zie document hierover op de conferentie-website).
* De groeiende samenwerking en verstandhouding tussen politieke partijen rond dit soort vragen, zoals naar voren komt uit het initiatief ‘Nederland krijgt nieuwe energie’.
* Wellicht: de hoorzitting die op 26-1-2011 plaatsvond over Shell in Nigeria.
Weerstanden
* De grote belangen en machtspositie van grote bedrijven, zoals de kongsi van Shell-Gasunie-NAM en de grote electriciteitsbedrijven.
* Het gebrek aan samenwerking tussen NGO’s (mede door de strijd om het bestaan).
* De breedte en ingewikkeldheid van de thematiek (die om toespitsing en het uitwerken van een casus vraagt).
* Als er schaarste dreigt, gaan alle remmen van het milieubeleid af.
* De prominente rol van het nationale economische eigenbelang in het gehele buitenlandse beleid van de huidige Nederlandse regering.