Tijd voor een nieuwe Europese burgerbeweging

Column John Huige.  Dit is niet meer het Europa om me sterk voor te maken. Ik heb moeite met de manier waarop de Griekse regering in de onderhandelingen af en toe mede-Europeanen duidt. Maar ik heb uitgesproken afkeer van de vernederingen die andere Europese regeringsleiders en ministers Griekenland laten ondergaan. Vernederen is geen oplossing; het is een on-Europese manier om tot oplossingen van complexe vraagstukken te komen. De vernedering van Duitsland na de Eerste Wereldoorlog legde de basis voor de Tweede. Niet dat ik binnen enkele decennia een Griekse inval in West Europa voorspel, maar vernederen is geen basis voor duurzame samenwerking en verdere integratie. Tenzij dit een ragfijn spel is van antifederalisten om juist een verdere Europese integratie tegen te houden.

Ik ben al vele jaren in woord en geschrift een voorstander van Europa in de zin van een goede Europese solidaire, sociaaleconomische en ook duurzame samenleving. We hoopten altijd een beetje dat de Europese democratische verlichte cultuur een voorbeeldfunctie zou kunnen hebben voor de rest van de wereld; een veel mooier model dan de Pax Americana. Dat is dus een illusie gebleken.

Europa is nog steeds onder de dominante invloed van het neoliberalisme. George Monbiot noemde Griekenland in een recente column in The Guardian het meest recente strijdperk van de oorlog van de financiële elite tegen de democratie. (070715) Alhoewel de Verenigde Staten steeds roept om het Europese project niet in gevaar te brengen wijst Monbiot er fijntjes op dat beslissingen van het IMF een meerderheid vergen 85%. De USA hebben een aandeel van 17% in het IMF. Op 11 juni verhoogde dit IMF de druk op Griekenland door weg te lopen bij de onderhandelingen. Ondertussen werpt Obama zich op als bemiddelaar tussen Merkel en Tsipras.

Het Griekse beleid is niet middle of the road hoorde ik eurogroepvoorzitter Dijsselbloem op de TV zeggen. Dat betekent met zoveel woorden dat afwijkingen van dit politieke midden (in de praktijk dus het neoliberale gedachtengoed) niet getolereerd worden in Europa.

Groei is het enige toverwoord. Deze groei moet ertoe leiden dat onze banken en verzekeringsmaatschappijen hun investeringen tot het laatste pond vlees terug zullen krijgen. Griekse steun is niets anders dan de economische belangen veilig stellen.

Hoe zit het met het beroemde principe van de Europese regionale cohesie? Voor dit doel is 350 miljard gereserveerd in de EU-begroting die loopt van 2014 tot 2020. Is er hier geen sprake van een urgent cohesievraagstuk?

Het Duitse vraagstuk is terug. Is een Duitse overheersing verenigbaar met een verdere Europese integratie of zal het een versplinterende kracht blijken te zijn? Roger Cohen columnist van de NYT stelt deze vraag indringend aan de orde. Rigiditeit, gestrengheid in neoklassiek bezuinigen en verantwoordelijkheidslessen dat zijn de Berlijnse dictaten aan alle Europeanen. Het Europa dat het naoorlogse Duitsland een weg bood naar herstel. Dit Europa dreigt nu uiteen te vallen. Tot de Berlijnse strategische alliantie hoort ook Nederland waar de coalitie met diverse gedogers zich in even ferme termen uitlaten.

We moeten een nieuwe politiek ontwikkelen waarin een ander Europa mogelijk is dat wel solidair, sociaal, ecologisch en duurzaam is. Het is tijd voor een nieuwe Europese burgerbeweging.

John Huige
13 juli 2015

Zie ook: Nieuwe Drachme als uitweg voor de Griekse crisis?